تعقّل و انديشيدن در باب مسائل ايماني: مقايسۀ ديدگاه علامه طباطبايي و گابريل مارسل

در اين مقاله قصد داريم تا جايگاه تعقّل و انديشيدن درباب مسائل ايماني را از ديدگاه علامه طباطبايي و گابريل مارسل بكاويم‌‌‌‌. جايگاه و كاركرد عقل در مسائل ايماني همواره مورد توجه فيلسوفان و انديشمندان بوده است و نقشي سرنوشت‌ساز در تعيين مسير الهيات داشته است‌‌‌‌. علامه طباطبايي و گابريل مارسل نيز توجه ويژه‌اي به مسائل ايماني و تعقّل و جايگاهِ آن در مورد اين مسائل داشته‌اند‌‌‌‌. مارسل، ‌در مواجهه با پيچيدگي‌هاي مسائلِ ايماني به نقد نوع انديشيدن در مورد اين مسائل مي‌پردازد و نوع جديدي از انديشيدن را مطرح مي‌كند كه جزئي و شخصي است و براي درك حقايق ايماني كارساز است‌‌‌‌. از نظر مارسل، ‌تفاوت ميان مسائل ايماني و منطقي ماهوي است و انديشۀ انتزاعي ويژۀ مسائل منطقي است‌‌‌‌‌‌، ‌اما علامه طباطبايي با مستقل دانستن عقل در درك حقايق‌‌‌‌‌‌، ‌قلمرو اين انديشه را بسيار گسترده تعريف مي‌كند؛ به‌طوري‌كه انديشۀ ايماني ذيل انديشه عقلي قرار مي‌گيرد‌‌‌‌. ايشان با ذاتي و قطعي دانستن حجيّت عقل‌‌‌‌‌‌، ‌منزلت عقل را بسيار والا برمي‌شمارند و بر خلاف مارسل‌، قائل‌اند كه تفاوت مذهب و فلسفه‌‌‌‌‌‌، ‌روشي است و اين‌دو هدفِ مشتركي را دنبال مي‌كنند كه همان دركِ حقايق است‌‌‌‌. روشِ اين مقاله‌‌‌‌‌‌، ‌بيان ديدگاه اين دو فيلسوف، ‌در اين زمينه و سپس مقايسه آنها با يك‌ديگر است‌‌.