تبيين نقشِ نيّت در ارزش اخلاقي از منظر ملاصدرا

دين جِيني از اديان كهن هندي است كه بيش از بيست و پنج قرن پيشينه دارد و به اصطلاح از اديان ناستيكه و يا غير ارتدوكس هندي شمرده مي‌شود‌‌. مسئلۀ روح كه در اين مكتب از آن به عنوان جيوَه ياد مي‌شود از مفاهيم مهم اين دين به‌حساب مي‌آيد و يكي از دو مقولۀ اصلي هستي‌شناختي و نيز يكي از موضوعات اصلي فلسفۀ جَيني و نخستين آنهاست‌‌. جَين‌ها اصل وجود روح را امري شهودي مي‌دانند‌‌، با اين‌همه، دلايلي نيز بر وجود آن اقامه كرده‌اند‌‌. در اين مكتب، روح با آن‌كه مادي شمرده نمي‌شود، ‌داراي بُعد بوده و متناسب با بدن قبض و بسط مي‌يابد‌‌. ارواح بي‌شمار هستند و همۀ موجودات و حتي عناصر داراي روح بوده كه متناسب با بدني كه در آن مي‌زيند، داراي يك تا شش حسّ ادراكي هستند. روح در حالت ناب و خالص خود داراي آگاهي و شهود بي‌مُنتها‌‌، بهجت و سرور بي‌منتها و كمال مطلق است و علم و آگاهي نه صفت كه ذات و سرشت آن است‌، اما ‌اين گوهر نوراني در نتيجۀ برخي اعمال و احساسات با «كرمه» كه ماده‌اي لطيف است پوشيده مي‌شود و اين آغاز اسارتِ انسان است‌‌. هدف يك سالك جَيني پيراستن روح از اين قشرهاي كرمه‌اي است كه «لِشيا» خوانده مي‌شود و اين مهم با رياضت و در طول زندگي‌هاي متوالي ميسّر مي‌شود‌‌. هدف اين نوشتار، تبيين مسئلۀ روح در دين جَيني است كه به روش توصيفي۔ تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه‌اي معتبر به شيوۀ اِسنادي سامان يافته و نشان مي‌دهد كه آموزۀ روح در جينيزم تفاوت قابل ملاحظه‌اي با ديگر اديان هندي دارد.