كليدواژه :
نفس‌الامر , صدق , ارسطو , امور عدمي , امور ماهوي
چكيده فارسي :
مسأله اصلي اين جستار آن است كه: «نفس‌الامر» و مطابَق صدق نزد ارسطو به چه معنا است؟ در پاسخ به اين مسأله نخست قوي‌ترين نسخه «نفس‌الامر» انديشمندان برجسته مسلمان، يعني «نفس‌الامر» به‌معناي خود واقع و ظرف ثبوت اشياي مربوطه، را در ارسطو ريشه‌يابي مي‌كنيم. سپس در بررسي «نفس‌الامر» ارسطو به روش عقلي و به‌گونه‌اي نظام‌مند آثار او را تحليل مي‌كنيم و به استخراج ديدگاه او و نقد آن مي‌پردازيم. هم‌چنين، از آن‌جا كه يكي از مشكل‌هاي بسيار اساسي در تفسير «نفس‌الامر» بحث امور عدمي است، در بررسي ديدگاه ارسطو بدان توجه ويژه‌اي خواهيم‌كرد. مثلاً پاسخ او به معماي عدم را به‌وسيله قاعده فرعيه به چالش خواهيم‌كشيد و به تعارض‌آميزي مفاد قاعده سالبه به انتفاي موضوع در آثار او اشاره خواهيم كرد. در ادامه به معناي عام «نفس‌الامر»، كه مي‌تواند صدق‌ساز امور عدمي را نيز تبيين كند، خواهيم‌پرداخت: «نفس‌الامر»، يا يك معناي عام وجود نزد ارسطو، يعني متعلق‌هاي صدق – چه متعلق هل‌بسيط و چه متعلق هل‌مركب – كه گاه ايجابي‌اند و گاه سلبي. پس از تقويت همين معناي نفس‌الامر و اشاره به مشكل صدق‌ساز سلبي، در پايان خواهيم‌ديد كه ديدگاه ارسطو، با وجود مزاياي خاص خود، در مورد «نفس‌الامر» برخي امور عدمي و «نفس‌الامر» امور ماهوي با دشواري‌هايي روبه‌رو است.
