چندمعنايي ماده «ن‏ذر» در قرآن كريم؛ تحليلي زبان‏ شناختي بر همگرايي ريشه ‏اي ميان «نذر» و «انذار»

«ن‏ذر» ازجمله ماده‏هايي در قرآن كريم است كه نقشي مؤثر در ساخت برخي مفاهيم كليدي ايفا كرده است. از يك ‏سو بايد از «نَذر» ياد كرد كه ازجمله انگاره‏هاي ديني محسوب مي‏شود كه ناظر به منسكي خاص در رابطه انسان با خداوند متعال است. از ديگر سو، با طيفي از واژگان چون «إنذار»، «مُنذِر» و «نَذير» مواجهيم كه با معناي «ترس» و «هراس» در ارتباطند. قاطبه لغويان و مفسران قرآن كريم، در بحث از ماده «ن‏ذر» به ذكر اين معانيِ به‌ظاهر نامرتبط بسنده كرده، نسبت به وقوع اشتراك لفظي (همنامي) يا معنوي (چندمعنايي) سكوت اختيار كرده‏اند. پژوهش حاضر بر پايه اين ديدگاه كه مطالعۀ پيشينۀ تاريخيِ واژگانِ مشترك از طريق ريشه‏شناسي، ابزار كارآمدي براي تمييز اشتراك لفظي از معنوي است، به ريشه‏يابي «ن‏ذر» پرداخته، مي‏كوشد همگرايي ريشه‏اي ميان «نَذر» و «إنذار» را به اثبات رساند. اين مطالعه نشان مي‏دهد، «نَذر» در بافت نزول قرآن كريم بر منسكي خاص اطلاق مي‏گردد كه طي آن، نذركننده به‌منظور ايمني ازآنچه مي‏هراسد، با خداوند متعال پيمان مي‏بندد كه در صورت برخورداري از حمايت‏هاي الهي، عملي را انجام دهد يا ترك نمايد.