بررسي حساسيت چند رقم زيتون به مگس ميوه زيتون، (Bactrocera oleae Rossi (Dip.: Tephritidae

Study on susceptiblity of several varieties of olive trees to olive fruit fly, Bactrocera oleae (Dip.: Tephritidae

مگس ميوه زيتون، (Rossi) Bactrocera oleae، از آفات كليدي زيتون در مناطق زيتون كاري جهان و ايران است. اين آفت تك ميزبانه و مونوفاژ بوده كه در سال 1383 به مناطق زيتون كاري شمال كشور وارد شده و خسارت وارد مي كند. فعاليت آفت باعث كاهش كمي و كيفي محصول مي شود. استفاده از ارقام مقاوم و شناسايي سازوكار هاي مقاومت در درختان مقاوم نسبت به اين آفت مي تواند در كنترل بهتر اين مشكل موثر باشد. از آنجا كه سال هاي متمادي است باغ داران سنتي زيتون عمليات خاص زراعي و يا سم پاشي براي كنترل آفت انجام نمي دهند، لذا در اختيار قرار دادن اطلاعات مربوط به مزاياي ارقام مقاوم يا متحمل به مگس ميوه زيتون، مي تواند به عنوان يكي از روش هاي كنترلي از سوي باغداران، مد نظر قرار گيرد. در تحقيق حاضر 10 رقم اميد بخش زيتون (‘Arbequina’، ‘Manzanilla’، ‘Leccino’، ‘Zard’، ‘Konservalia’، ‘Kalamata’، ‘Mari’، ‘Amigdalifolia’، ‘Roghani’ و ‘Fishomi’) در ايستگاه تحقيقات زيتون رودبار استان گيلان از نظر تفاوت در ميزان خسارت و ويژگي هاي مورفولوژيكي ميوه زيتون و همچنين تركيبات شيميايي موجود مورد بررسي قرار گرفت. بر اساس نتايج به دست آمده ارقام‘Arbequina’ و ‘Kalamata’، به عنوان ارقام داراي خسارت نسبي كم مگس زيتون (ميانگين درصد ساليانه خسارت 8 الي 11 درصد)، مي تواند در برنامه هاي توسعه ارقام زيتون مورد استفاده قرار گيرد. بين ويژگي هاي مرفولوژيكي و همچنين تركيبات شيميايي موجود در روغن زيتون با خسارت مگس زيتون همبستگي مشاهده نشد. در ضمن، تركيب Oleuropein مي تواند به عنوان يكي از تركيباتي كه به احتمال زياد در ايجاد مقاومت به مگس ميوه زيتون نقش داشته باشد، در نظر گرفته شود.

Olive fruit fly, Bactrocera oleae Rossi, is a key pest of olive on olive-growing areas in the world including, Iran. This monophagous pest was reported in 2004 in olive-growing areas of North of Iran, causing serious damage. Its damage results in reduction of yield quality and quantity. Deployment of resistant varieties and detecting resistance mechanisms can be useful in management programms of this pest. As treditional farmers do not apply cultural or chemical methods to control this pest, deploying resistant varieties will be more acceptable by farmers. In this research, 10 promising olive varieties in Roudbar Olive Research Station (Guilan province) were studied in order to determine the infestation rate of olive fruit fly and chemical compounds of olive drupes (‘Arbequina’, ‘Manzanilla’, ‘Leccino’, ‘Zard’, ‘ Konservalia’, ‘Amigdalifolia’, ‘Kalamata’, ‘Roghani’, ‘ Mari’ and ‘Fishomi’). ‘Arbequina’ and ‘Kalamata’ varieties can be considered in developing olive varieties, due to low rate of yearly infestation (8 to 11%). There was no correlation between infestation rate and either morphological traits and chemical compounds in olive oil. However, oleuropein can be considered as one of the resistance factors to olive fruit fly.