تبيين دلزدگي تحصيلي دانش‌آموزان با توجه به ادراك از محيط يادگيري و ميانجي‌گري ارزش تكليف

بدون عنوان

احساس دلزدگي يك هيجان تحصيلي منفي مخرب است كه مانع تحقق مؤثر توانمندي‌هاي دانش‌آموزان مي‌شود. بنابراين، شناسايي علل وقوع چنين هيجاني حائز اهميت است. بر اين اساس، در اين پژوهش در چارچوب يك مدل علّي، نقش عناصر محيط يادگيري ادراك‌شده و ابعاد ارزش تكليف در بروز اين هيجان بررسي شده است. شركت‌كنندگان در پژوهش شامل 718 دانش‌آموز (380 دختر و 338 پسر) دورة متوسطة دوم در شهر شيراز بودند كه به روش خوشه‌اي چند مرحله‌اي انتخاب شدند. براي گردآوري داده‌ها سه پرسش‌نامة «در اين كلاس چه مي‌گذارد»، «ارزش تكليف» و «دلزدگي مرتبط با كلاس و يادگيري» استفاده شد. به‌منظور بررسي مدل مفروض روش معادلات ساختاري، و براي تعيين نقش ميانجي‌گري ارزش تكليف روش بوت‌استراپ در نرم افزار AMOS، به‌كار گرفته شد. نتايج نشان داد كه جهت‌گيري تكليف به‌عنوان يكي از ابعاد محيط يادگيري ادراك شده، به‌طور مستقيم ابعاد ارزش تكليف شامل ارزش موفقيت، ارزش علاقه‌مندي و ارزش كاربردي را مثبت پيش‌بيني مي‌كند. دو بعد ديگر محيط، يعني حمايت معلم و تحقيق، پيش‌بيني‌كنندة مستقيم و مثبت ابعاد علاقه‌مندي و كاربردي ارزش تكليف هستند. انسجام بين دانش‌آموزان به‌طور مستقيم ارزش موفقيت را مثبت و ارزش علاقه‌مندي را منفي پيش‌بيني مي‌كند. عدالت نيز اثر پيش‌بيني‌كنندگي مستقيم و مثبت بر ارزش موفقيت دارد. بررسي اثرات غيرمستقيم نيز نشان داد كه از بين ابعاد ارزش تكليف، تنها ارزش علاقه‌مندي نقش ميانجي در رابطة بين ابعاد محيطي انسجام بين دانش‌آموزان، جهت‌گيري تكليف، تحقيق و حمايت معلم با دلزدگي تحصيلي ايفا مي‌كند. مدل پيشنهادي از برازش مطلوبي برخوردار بود. سرانجام در پرتو پيشينه، نتايج به بحث گذاشته شده و كاربردهاي تلويحي آن‌ها براي انجام اقدام‌هاي لازم نيز خاطر نشان شده است.

فاقد چكيده