چارچوب تعيين راهبرد توسعه پايدار براي احياي يك رودخانه فصلي شهري

A framework for determining sustainable development strategy in restoring a seasonal urban river

با تغييرات زندگي شهري، تغييرات آب و هوايي، ايجاد خشكسالي و سيلاب پي در پي، موضوع احياي رودخانه‌ها به يكي از مسائل مهم منابع آب-زيست محيطي تبديل شده است. در سال‌هاي گذشته عدم توجه به مسائل زيست‌ محيطي، بهره­برداري بي­رويه از منابع آبي، ناديده گرفتن امر توسعه پايدار، تغيير در ساختمان طبيعي و كاناليزه شدن بسياري از رودخانه­هاي شهري، اين منابع آب سطحي را از حالت طبيعي و شرايط مطلوب آن دور كرده است. اين مطالعه با در نظر گرفتن شش معيار توسعه پايدار و استفاده از روش تركيبي تصميم­گيري چند معياره M-TOPSIS-AHP و در نظر گرفتن دو هدف احياي كمي و كيفي جريان آب پايه و ايمن­سازي در برابر سيل اقدام به تدوين و گزينش بهترين راهبرد در راستاي تحقق اين اهداف برآمده است. داده­هاي مورد نياز از طريق فرم­هاي نظرسنجي تخصصي كه به‌وسيله 38 تن از متخصصين حوضه آب پر شده بود، جمع­آوري شد. در ابتدا با بررسي نرخ ناسازگاري فرم­هاي ناسازگار حذف شد، سپس براي به‌دست آوردن وزن­هاي نسبي از مقايسات زوجي AHP استفاده شد و در نهايت به كمك روش شباهت به گزينه ايده­آل اصلاح شده راهبردها رتبه­بندي و راهبرد برتر معرفي شد. در اين مقاله چارچوبي مناسبي براي تعيين راهبرد توسعه پايدار در احياي يك رودخانه فصلي شهري ارائه شده كه مي‌تواند در احياي رودخانه‌هاي فصلي در شهرها مورد استفاده قرار گيرد.

Changing in urban life, climate change and successive droughts and floods have caused the issue of restoration of rivers to become one of the most important environmental issues and water resources problems. In recent years, the lack of attention to environmental issues, improper exploitation of water resources, ignoring sustainable development, changes in natural structure and channelization of urban river have created undesirable conditions for urban rivers. This study tries to develop and select the best strategy to achieve river restoration by considering six sustainable development criteria and using the hybrid model of Analytical Hierarchy Process and Modified Technique for Order of Preference by Similarity to Ideal Solution (M-TOPSIS-AHP) and taking into account two goals of quantitative and qualitative restoration of base flow and securing against flood. The required data was collected through survey forms that have been filled by 38 experts in the field of water resources management. The inconsistency rates of surveys forms were investigated and inconsistent forms were removed. Then the pairwise comparison of AHP method was used to obtain the relative weights and finally the strategies were ranked by TOPSIS method and the best strategy was introduced.