كليدواژه :
پخش سيلاب , تحليل سلسله مراتبي (AHP) , دشت خوي , مكان‌يابي GIS
چكيده فارسي :
در تحقيق حاضر با بهره‌گيري از روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS)، مدلي جامع به‌منظور مكان‌يابي مناطق مستعد اجراي تغذيه مصنوعي آبخوان زيرزميني به روش پخش سيلاب، تهيه شده است. بدين منظور دشت خوي كه در ساليان اخير با افزايش بهره‌برداري از سفره آب زيرزميني، بيلان آبي منفي داشته است، به عنوان مطالعه موردي انتخاب گرديد. شانزده معيار شيب، كاربري اراضي، ژﺋﻮمورفولوژي، زمين‌شناسي، فاصله از گسل، جاده، آبراهه، چاه، چشمه و قنات، ميزان بارش، دما، تبخير و تعرق، هدايت الكتريكي، گراديان هيدروليكي، ضخامت بخش غيراشباع آبرفت، قابليت انتقال آبخوان و نفوذپذيري سطحي خاك در قالب چهار خوشه فيزيكي، اقليمي، هيدرولوژيكي و هيدروژﺋﻮلوژيكي دسته‌بندي شدند. پس از آماده‌سازي لايه‌هاي اطلاعاتي و تعيين وزن هر كدام از طريق نظرسنجي از كارشناسان، تلفيق لايه‌ها به روش Weighted Sum در محيط ArcGIS، انجام گرديد. با حذف مناطق داراي محدوديت، پهنه مورد مطالعه در پنج كلاس طبقه‌بندي شد و تعداد شش سناريو در مناطق بسيار مناسب، پيشنهاد گرديد. اولويت‌بندي سناريوها با اجراي مدل پيشنهادي منجر به معرفي سناريوي سوم به‌‌عنوان برترين گزينه شد. نتايج حاكي از آن است كه در پهنه‌هاي غيروسيع، به‌دليل تشابه بالاي خصوصيات اقليمي و هيدرولوژيكي سايت‌هاي منتخب، تصميم نهايي تأثير اندكي از اين شاخص‌ها خواهد پذيرفت.
چكيده لاتين :
A comprehensive model based on AHP and GIS is developed to locate areas susceptible to artificial groundwater nourishing through flood spreading. Khoy plain, which in recent years has increased its groundwater usage, selected as the case study. Sixteen criteria considered including slope, land-use, geomorphology, geology, distance from fault zones, roads, waterways, wells, springs and aqueducts, rate of rainfall, temperature, and evapotranspiration, electrical conductivity of available groundwater, and its hydraulic gradient, thickness of non-saturated alluvial section, ability of aquifer transfer, and surface permeability of soil. Above-mentioned attributes were classified into four groups, i.e. physical, climatic, hydrological and hydro-geological clusters. Gathered data were prepared in GIS environment, and based on pair wise comparisons, the preference of each cluster and its sub-criteria was determined. By combination of the layers using Weighted Sum method in ArcGIS, unacceptable zones ignored, and the remaining ones were classified into five categories. Finally six scenarios were proposed in very suitable zones. The proposed scenarios were then prioritized based on developed model and the 3rd scenario was selected. Results indicated that due to the similarity of the climatic and hydrological characteristics of selected sites in the non-wide areas, the final decision will have a small effect on these indicators.
