ايران و روسيه در جغرافياي سياسي جديد غرب آسيا؛ مهار بي ثباتي و روندسازي

هدف اين مقاله بررسي تغيير ترتيبات جغرافياي سياسي غرب آسيا و فرصت هاي ايران و روسيه براي متعادل تر كردن موازنه در اين منطقه است. به اين منظور، ضمن تحليل چيستي ترتيبات فعلي و دورنماي آن، مباني مشترك نظري و زمينه هاي همكاري ميان دو كشور براي ايجاد موازنه باثبات تر مطالعه مي شود. اين نوشتار بر اين تاكيد دارد كه ترتيبات مستقر در غرب آسيا؛ به ويژه پس از بحران سوريه، دچار تغييرات سيستمي شده است. سهم خواهي گروه هاي زير ملي، تشديد رقابت ميان قدرت هاي منطقه اي، ضعف غرب در پيشبرد اهداف خود و در مقابل تلاش مسكو براي احياء موقعيت خود در غرب آسيا نشانه هايي از آرايش جديد نيروها در منطقه هستند. اين مقاله با روش تحليل سيستمي ترتيبات جغرافياي سياسي در غرب آسيا را در متن تحولات بين المللي بررسي خواهد كرد و به ارتباط معنادار روندها در اين دو عرصه توجه مي كند. روابط ايران و روسيه و زمينه هاي همكاري آنها براي مهار بي ثباتي و روندسازي در غرب آسيا در همين متن كلي تحليل و تاكيد مي شود كه به رغم برخي اختلافات، ضرورت بازدارندگي موثر در برابر روندهاي بي ثبات ساز؛ ازجمله سياست هاي آمريكا كه باز توليد كننده تهديد و بي ثباتي است، مي تواند مبناي تعامل پايدار دو كشور باشد. هم افزايي در مقابل اين تهديد راهبردي به ايجاد نظم متعادل تر در ترتيبات جغرافياي سياسي غرب آسيا مساعدت كرده و توان بازدارندگي و باثبات سازي دو كشور در ساير مناطق از جمله اوراسيا را نيز تقويت مي كند. در مقابل، انفعال يا ناكامي در اين زمينه، پيشبرد نظم مخرب غربي نه تنها در غرب آسيا، بلكه ساير مناطق ازجمله اوراسيا را در پي خواهد داشت.