بررسي تطبيقي صفات الهي از منظر توماس آكويناس و خواجه نصير الدين طوسي (مقايسه نظريه انالوژي و اشتراك معنوي تشكيكي)

A Comparative research on Divine attribute between Thomas Aquinas and Tusi (on Analogy and Hierarchic Univocal

سخن معني دار گفتن درباره ي خداوند، دغدغه ي مشترك فيلسوفان متأله و متكلمان است. در اين مقال، نظريه ي دو فيلسوف و متكلم همزمان، يعني خواجه نصيرالدين طوسي، فيلسوف و متكلم مسلمان و توماس آكويناس، فيلسوف و متكلم مسيحي بررسي و مقايسه ميشود. نظريه ي توماس آكويناس و قول خاص و ابداعي او در اين زمينه، آنالوژي است و ديدگاه خواجه ي طوسي، قول به اشتراك معنوي تشكيكي. هرچند نظريه ي آنالوژي در فلسفه و كلام مسيحي اوج تلاشهاي متكلمان و متألهان براي تبيين انتساب صفات مشترك انساني و الوهي و توجيه مسائلي مانند تثليث و تجسد محسوب مي شود، اما در مقايسه با نظريه ي اشتراك معنوي تشكيكي خواجه نصير و برخي متكلمان پس از او، هم ضعف منطقي و معناشناسانه (سمانتيك) دارد و هم به ناسازگاري دروني در حيطه ي رعايت ملاك انتساب حقيقي يا مجازي صفات به ساحت الوهي مبتلاست. در مقابل، نظريه ي خواجه هم مراعات حصر منطقي بين اشتراك لفظي و معنايي را كرده است و هم با قاعده ي كلي در انتساب صفات حقيقي و تأويل صفات متشابه سازگار است.

Both Muslim and Christian theologians have put forward some solutions in order to solving problem of " speaking about God" from Silence theory to negative theology and from considering Divine attributes as Equivocal to considering them as Uni vocal .in this research it is supposed to compare two theory that are belonging two contemporary Philosophers and theologians i.e. Thomas Aquinas and Khajeh Tusi. First it is discussed specific and innovated theory of Aquinas that is Analogy and its foundations , its dimension its divisions and its usage in Divine attributes also some divisions about Divine attributes then we discuss the theory of Khajeh Tusi that is hierarchy uni vocal attributes and its alternatives, its fundamental theological basis( like transcendence of God) and also some divisions about Divine attributes from his viewpoint .the last chapter will be the comparative study between the two theories and their common aspects and their differences that may be considered as the innovation of this article.