ارزيابي شيوه‌‌هاي ايجاد محرميت در سه نظام پيمون بزرگ‌‌، كوچك و خرده پيمون در پيكره‌‌بندي مسكن ايراني-‌‌اسلامي با استفاده از تكنيك نحو فضا

Evaluation the methods of confidentiality in three Peymoon of large, small and breack in the articulation of Iranian-Islamic housing using space syntax techniques

پيرنيا، طبقه‌‌بندي شكلي خانه را در سه نظام فضايي پيمون بزرگ، كوچك و خرده پيمون تقسيم‌‌ كرده كه مبناي آن، مقياس فضايي و تعداد و نحوه چيدمان فضاهاي مختلف موجود در خانه‌ها است. علي‌رغم معرفي اسمي اين الگوها در معماري اسلامي، تا كنون پژوهش خاصي در ارتباط با تبيين ويژگي‌‌هاي فضايي اين خانه‌‌ها و الگوهاي حاكم بر آنها صورت نگرفته است. پژوهش حاضر، ضمن معرفي مفهوم محرميت به‌عنوان يك اصل در معماري اسلامي، به تحليل ساختار فضايي سه نظام فضايي و نحوه پاسخ‌گويي‌ آنها به اين اصل پرداخته است. براي اين منظور، از روش نحو فضا استفاده شده و پس از معرفي عوامل معماري پديدآورنده محرميت در فضا، شاخص‌‌هاي نحوي كه براي تحليل و سنجش عوامل مذكور كاربرد دارند، تبيين شده‌اند. سپس با استفاده از روش نمونه‌‌گيري غيراحتماليِ هدفمند‌‌، شش نمونه خانه سنتي از مجموع سه پيمون مورد نظر در دو شهر كاشان و اصفهان، انتخاب و موارد يادشده مورد سنجش قرار گرفتند. روش مورد استفاده، كمي و شيوه تحليل داده‌‌ها، توصيفي و تحليلي مبتني بر يك فرآيند علّي است. ابزار گردآوري و تحليل داده‌‌ها؛ نمودارهاي توجيهي، روابط رياضي نحو فضا و نرم‌‌افزار Depthmap هستند‌ كه هر شاخص با ابزار خاص خود مورد تحليل قرار مي‌‌گيرد. شيوه گردآوري نيز به‌صورت بررسي منابع مكتوب و ميداني است. با توجه به اين‌كه محرميت به‌عنوان يك اصل در هر سه نظام خانه‌‌ وجود داشته و همواره مورد توجه سازندگان آنها بوده است، اما نحوه نمودپذيري آن در سه نظام فضايي، تفاوت‌‌هايي با يكديگر دارد. مقايسه ساختار فضايي خانه‌‌ها در پاسخ‌گويي به موضوع محرميت نشان داد كه در شاخص‌‌هايي هم‌چون درون‌گرايي، حريم، سلسله مراتب و مكان‌يابي، خانه‌‌هاي دو شهر رفتار مشابهي دارند؛ اما در شاخص نهي اشرافيت و سلسله مراتب ورود از بيرون به داخل خانه، تفاوت‌‌هايي ميان خانه‌‌هاي مورد بررسي مشاهده مي‌‌شوند

Professor Pirnia classified house space in three spatial system, large, small and breack Peymoon which the basis of these categories include spatial scale, number and arrangement of different spaces in them. Despite the nominal researches, there is not specific research about the introduction of spatial features and patterns ruling over them. The present study follows the concept of privacy and additionally analyze the spatial structure of three spatial systems and the way of responding to this principle. The method of "space syntax" is used. After the introduction of the originator of privacy architectural elements in space, such indicators were defined which are used to analyze and assess each of these factors. Then six samples of traditional houses of three Peymoon in the cities of Kashan and Isfahan were selected and above factors were measured for any of the houses. The method used in this study was quantitative, and method of data analysis was descriptive-analytic. The analysis tools were including justification charts, mathematical relationships and Depthmap software and any index was analyzed on its own device. The results showed that confidentiality was a rule in all three systems of the house and has always attracted the attention of their creators. However the way of being flexible was different in the three spatial system. The comparison of spatial structures in response to confidentiality showed similar behavior in two different cities about the indicators such as introversion, privacy, hierarchy, and location houses. While there was differences about forbidding the nobility and the hierarchy of orders from outside to inside the house between the cities.