تحليل پويايي انسجام سازماني در راستاي استقرار حكمراني حوزه آبخيز، مطالعه موردي: شهرستان سرايان، خراسان جنوبي

Analysis of the dynamic of organizational cohesion for establishing collaborative governance of watershed, case area: Sarayan District, South Khorasan

حكمراني ﻣﺸﺎﺭﻛﺘﻲ حوزه آبخيز ﻳﻚ ﻧﮕﺮﺵ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻠﺐ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻓﺮﺩﻱ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺑﻴﻦ بهره‌برداران و نهاد‌هاي فعال در يك عرصه است ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ نيل به ﺍﻫﺪﺍﻑ غايي نهاد و بهره‌بردار ﻭ همچنين، ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺑﻌﺎﺩ تلاش مي‌كند. اين مطالعه با هدف تحليل اثربخشي و پويايي رويكرد جامع‌نگري با تأكيد بر انسجام سازماني در راستاي استقرار حكمراني مشاركتي حوزه آبخيز سه قلعه در شهرستان سرايان استان خراسان جنوبي انجام ‌گرفته است. براي دستيابي به اين هدف، شاخص‌هاي سطح كلان در شبكه همكاري بين دست‌اندركاران سازماني در دو بازه زماني قبل و بعد از اجراي يك پروژه جامع‌نگر در استان خراسان جنوبي با استفاده از روش تحليل شبكه اجتماعي سنجش شده‌اند. نتايج نشان‌دهنده روند مثبت و افزايشي در پويايي انسجام سازماني با اجراي رويكرد جامع‌نگري است كه بر اساس ميزان شاخص‌هاي تراكم (در قبل از اجرا: 54.1، در بعد از اجرا: 74.2)، دوسويگي پيوندها (در قبل از اجرا: 48.8، در بعد از اجرا: 67.32) و ميانگين فاصله ژئودزيك (در قبل از اجرا: 1.37 و در بعد از اجرا: 1.25) و با تقويت روابط برون بخشي زمينه براي كاهش تمركز در تصميم‌گيري‌ها فراهم ‌شده است. بنابراين، تحليل شبكه اجتماعي و رويكرد برون بخشي در عملياتي كردن سياست‌ها براي مديريت پايدار منابع طبيعي امري ضروري است و روش تحليل شبكه اجتماعي ابزاري كاربردي براي شناسايي فرصت و چالش‌هاي پيش روي مديران منابع طبيعي در راستاي تقويت انسجام سازماني است.

Watershed collaborative governance is a holistic approach for attracting individual and communal involvement of active institutions and stakeholders of a specific arena, in line with ultimate objectives of both the institution and user and constant improvement at all dimensions. Present study was carried out in Sarayan district of South Khorasan Province within Se Ghale Watershed and analyzed the effectiveness of holistic projects through quantifying measures taken for establishing collaborative governance of watershed. Analysis based on the results of holistic projects reveals new horizons for future projects in other watershed areas. Macro-level indicators of stakeholders’ network were measured through social network analysis method before and after implementation of a collaborative project in South Khorasan Province. A positive trend was found out following project implementation. Macro-level indicators including the level of density (54.1 prior project implementation and 74.2 post project implementation), reciprocity (48.8 before and 67.32 after project implementation), centralization of out-group and in-group ties, average geodesic distance (1.37 pre-project and 1.25 post-project implementation) reinforce cross-sectoral links and pave the way for less centralized decision-making. This is a proof in favor of applying network analysis and cross-sectoral approach in operationalizing policies of sustainable natural resources management. What’s more, this new approach will be rather useful for administrators and planners and it will reinforce organizational cohesion of policy-making network.