ارزيابي تنوع ژنتيكي سروكوهي نواحي شمال ايران با استفاده از نشانگرهاي ISSR

Evaluation of Junipers spp. Genetic Diversity in Northern Iran using ISSR Markers

هدف پژوهش حاضر ارزيابي تنوع ژنتيكي ميان و درون پنج رويشگاه طبيعي سروكوهي (Juniperus spp.) در سه استان گلستان، مازندران و گيلان بود. استفاده از چهار نشانگر منتخب ISSR از ميان 15 نشانگر، در 32 ژنوتيپ منجر به توليد 285 نوار مشخص شد كه براي بررسي تنوع ژنتيكي مورد استفاده قرار گرفت. نتايج مربوط به تجزيه واريانس با استفاده از نرم ­افزار GeneAlEx بيانگر اين است كه 48% از تنوع مشاهده شده مربوط به تنوع ميان جمعيت ها و 52% از آن مربوط به تنوع درون جمعيت­ ها است. متوسط درصد مكان­ هاي ژني چند شكل در هر جمعيت 64/38% بود. تكثير جنسي طبيعي با استفاده از بذر در رويشگاه به احتمال دليل اصلي بالا بودن مكان هاي ژني چند شكل است. نكته جالب توجه ديگر اين است كه حتي بين دو پايه نر و ماده متعلق به يك گونه خاص تفاوت ژنتيكي مشاهده مي­ شود كه در هنگام افزايش غير جنسي نبايد اين تفاوت مشاهده شده در ميان گونه­ هاي داراي ظاهري مشابه را از نظر دور نگه­ داشت. نتايج بيانگر اين است كه تنوع ژنتيكي بالاي مشاهده شده درون جمعيت­ ها كه ­به احتمال به ­دليل گل­ هاي تك جنسه و دو پايه بودن گياه مي­ باشد و تركيبات آللي خاص كه در ديگر مناطق پراكنش آن گونه ديده نمي ­شود، اهميت بالايي براي برنامه ­هاي احياء اين گونه ­ها دارند. ارزيابي مقدار پراكنش و تنوع ژنتيكي ديده شده در ميان اين گونه ­ها مي ­تواند گام مهمي در رابطه با شناسايي و راهنمايي در راستاي برنامه­ هاي حفظ اين گونه­ هاي با اهميت باشد.

The aim of the present work was to study genetic diversity within and among of five native populations of Juniperus spp. in three provenances of Golestan, Mazandran and Gilan. Four out of 15 ISSR primers have yielded 285 scorable, polymorphic fragments in 32 accessions, which were utilized to estimate genetic diversity. Analysis of molecular variance with GenALEx software revealed a 48% genetic diversity among Juniperus populations and 52% of molecular variance was observed within the populations. The mean percentage of polymorphic loci in each population estimated to be 38.64%. Natural sexual propagation by seeds in each population likely is the main reason for the high rate of polymorphic loci. Another interesting issue is the genetic differences between male and female trees belong to one species which we should take into account during clonal propagation of designated juniperus species. The high rates of genetic variation within population which likely is associated with dioecy and presence of unisexual flowers in Juniperus species and also specific allelic combinations which could have been selected in order to adapt to particular environmental conditions are not present in other areas of distribution are prime importance for planning conservation strategies. By means of assessing the amount and distribution of genetic variability, this study represents an important step towards developing conservation guidelines and strategies for native Iranian Junipers.