عنوان مقاله :
تطبيق نظام‌هاي تحليل گفتمان بر نظريه وجوب و استحباب در تفسير آيات الاحكام (با محوريت آيه وصيت)
عنوان به زبان ديگر :
Application of Discourse Analysis Systems to the Theory of Wujub (Obligation) and Istihbab (Recommendation) in the Interpretation of Ayat al-Ahkam (With a Focus on the Quranic Verse about Making a Will
پديد آورندگان :
طبيبي، عليرضا دانشگاه اراك , دسترنج، فاطمه دانشگاه اراك
كليدواژه :
نظام‌هاي تحليل گفتمان , وجوب , استحباب , آيات الاحكام , آيه وصيت
چكيده فارسي :
آيات الاحكام، پايه و اساس استنباط هاي فقهي بوده و تفاوت در تفسير اين قبيل آيات، تغيير نوع حكم فقهي و به تبع آن عمل مكلّفين را به دنبال دارد. در گفتمان قرآني، مطللوبيت برخي اعمال در ساختارهايي بيان شده كه حكم فقهي آن همزمان مي‌تواند حمل بر وجوب و نيز استحباب شود. با توجه به ظرفيت‌هايي كه تحليل گفتمان و نظريه‌هاي اين رويكرد براي تحليل آيات الاحكام داراست مقاله حاضر، به شيوه تطبيقي و با مطالعه موردي، احكام مترتّب بر تفسيرهاي مختلف آيه وصيّت را در قالب نظام‌هاي گفتماني تبيين نموده و حكم و جوب آيه را منطبق بر نظام گفتماني «هوشمند» و برنامه مدار مي‌داند كه، نظامي مبتني بر شناخت و اهداف از پيش تعيين شده است و در اين نظام، كنشگر طبق دستور، عمل مي‌كند. حكم استحباب آيه نيز منطبق بر نظام گفتمان احساسي و گونه تنشي ـ عاطفي است. در نظام تحليل گفتمان «احساسي» وجه عاطفي گفتمان و چگونگي تاثيرگذاري اين نظام بر مخاطب در كنار وجه معرفتي آن اهمّيت بسزايي دارد.
چكيده لاتين :
Ayat al-Ahkam are the foundation of jurisprudential inferences, and the difference in the interpretation of such verses results in the change in the type of jurisprudential ruling and, consequently, the practice of those who carry out the rulings. In the Quranic discourse, the desirability of some practices is expressed in a way that their jurisprudential rulings can be interpreted as wujub as well as istihbab at the same time. Considering the capabilities that discourse analysis and the theories of this approach have for analyzing ayat al-ahkam, within the framework of discourse systems, the present article delves into the various interpretations of the Quranic verse about making a will using comparative and case study methods. The findings reveal that the wujub ruling of the verse corresponds to the consistent, "intelligent" discourse system, which is a system based on cognition and predetermined goals, and in this system, the actor operates in accordance with orders. The istihbab ruling of the verse corresponds to the emotional discourse system and tensional-emotional type. In the "emotional" discourse analysis system, the emotional aspect of discourse and how this system influences the audience along with its epistemic aspect are of considerable importance.
