مدل صدرايي در تفسير اصل برابري در حقوق بشر

Using Sadrai Model to Interpret the Principle of Equality in Human Rights

در باب حقوق بشر دو گفتمان فراقراردادي و قراردادي مطرح است و تساوي حقوق و نيز تساوي در برابر حقوق، مسبوق به تساوي مستحقان است؛ با اين تفاوت كه در گفتمان فراقراردادي، تساوي مستحقان امري عيني است و ريشه در حقيقت واحد و جامع دارد و در گفتمان قراردادي، تساوي مستحقان با فرض و اعتبار تأمين مي­شود. اما ظاهراً كثرت نوعي انسان صدرايي با طرح انسان­هاي متباين نمي­تواند با تساوي حقوق مستحقان سازگار باشد. پرسش محوري اين جستار آن است كه چگونه با پذيرش كثرت نوعي انسان صدرايي و جهان­هاي متفاوتي كه انسان­هاي مختلف در آن زيست مي­كنند، مي­توان از تساويِ حقوق اجتماعي انسان‌ها و تساوي آنها در برابر قانون در گفتمان فراقراردادي سخن گفت؟ دستاورد اين پژوهش اين است كه با توجه به امكانات دروني فلسفة ملاصدرا مي­توان از دو مدل «برابري عيني بنفس امر متواطي» (= وحدت نوعي) و «برابري عيني در امر غيرمتواطي» در تبيين اصل برابري بهره برد و با توجه به عيني بودن اين دو مدل در فلسفة صدرايي و ترجيح آن بر مدل ذهني و قراردادي نيازي به طرح مدل ذهني و قراردادي در فلسفة يادشده نيست. گفتني است كه مدل «برابري عيني در امر غيرمتواطي» در تفسير اصل برابري از نوآوري­هاي اين جستار است.

There aretwodiscoursesconcerning human rights: contractual and un-contractual. Equality of law and equality before lawis based onthe equality of the deserving; but, in un-contractual discourse, the equality of the deserving isan objective thing and rooted in comprehensive and unit truth. On the other hand, in contractualdiscourse, the equality of the deserving is obtained with credibility. Apparently, theory of human typical (generic) multiplicity isn’t consistent with theory of the equality of the deserving. The main question in this paper is: In un-contractual discourse how can we speak of social equity while we accept Multiplicity of type? This research achievement is that according to Mulla Sadra's philosophy we can present two models of the interpretation of the principle of equality: "objective equality in equivocal thing (or typical unity)" and "objective equality in the non-unequivocal thing". an‎d considering that these two models are objective ones in the philosophy of Mulla Sadra and preferring those models to subjective and contractual one, we do not need to plan subjective model in philosophy of Mulla Sadra. Model "objective equality in the non-unequivocal thing" in the interpretation of the principle of equality is one of the innovations ofthisenquiry.