ارزيابي روش نسبت فراواني در پتانسيل‌يابي منابع آب زيرزميني دشت الشتر، استان لرستان

Evaluation of Frequency Ratio Method for Groundwater Potential Mapping at Al-Shtar Plain, Lorestan Province

آب زيرزميني از منابع مهم تامين آب شيرين مورد نياز انسان است. كشور ايران با شرايط اقليمي خشك و نيمه­ خشك و ميانگين بارش سالانه حدود 250 ميلي­متر يكي از كم ­بارش ­ترين كشورهاي جهان محسوب مي­شود. در اين تحقيق از روش آماري نسبت فراواني (FR) بر پايه GIS براي شناسايي و پهنه ­بندي مناطق داراي پتانسيل آب زيرزميني دشت الشتر در استان لرستان استفاده شد. اولين قدم در اين تحقيق، شناسايي فاكتورهاي موثر بر رخداد و وقوع آب زيرزميني مي­باشد. بدين منظور هفت فاكتور موثر كه شامل شيب، طبقات ارتفاعي، كاربري اراضي، انحناي زمين، شاخص توان رودخانه (SPI)، زمين­ شناسي و شاخص رطوبت توپوگرافي (TWI) مطابق با مطالعات گذشته شناسايي و تهيه شدند. همچنين از بيست و هشت حلقه چاه موجود در منطقه كه داراي آب دهي بالاي 11 مترمكعب بر ساعت بودند، بيست حلقه چاه براي آموزش مدل و هشت حلقه چاه براي اعتبار­سنجي به­ كار گرفته شد. نقشه تهيه شده در نهايت به پنج كلاس داراي پتانسيل خيلي ­كم، كم، متوسط، زياد و خيلي­ زياد طبقه ­بندي شدند. طبق اعتبارسنجي صورت گرفته، مدل نسبت فراواني داراي صحت 85 درصدي براي تهيه نقشه­ هاي پتانسيل­ يابي منابع آب زيرزميني دشت الشتر مي­ باشد. نتايج نشان داد كه حاشيه ­هاي شمالي و غربي دشت داراي پتانسيل بالا و مركز دشت داراي پتانسيل متوسط مي­ باشد.

Groundwater is the major sources of fresh water supply for human being. Iran country with arid and semi-arid climate conditions and average annual rainfall of 250 ml is considered as one of the most waterless countries of the world. In this study, the frequency ratio method on the basis of GIS was used for detection and zoning of the Al-shtar plain regions which are potential in terms of underground waters in Lorestan Province. The most initial step is identification of effective factors. So, seven effective factors including gradient, altitudinal floors, land use, curvature of the earth, Standardized Precipitation Index (SPI), Topographic Wetness Index were identified and documented with regard to the resources review. For this purpose, among from the 28 available wells, 20 wells were selected for education and calibration of the model and 8 wells were utilized for validation. The associated map to the 5 classes with so low, low, average, high and very high potential was categorized. According to the performed validation, the frequency ratio model has enough accuracy and it is suitable for preparation of potential detection maps of underground water supply of Al-shtar plain. The results demonstrated that the western and northern edge of the plain have high potential, while the center of the plain has average potential.