نسبيت معقوليت علمي در كوهن و كاسيرر

The Relativity of Scientific Rationality in Kuhn and Cassirer

از زمان چاپ كتابِ جريان سازِ ساختار انقلابات علمي تامس كوهن، رويكردهاي تاريخي و جامعه ­شناختي به علم به نوعي نسبيّت ­باوري در قبال ارزيابي نظريات علمي دامن زده و همچنين موجب اعتقاد به گسست در تاريخ علم شده است. قياس ­­ناپذيري هسته اصلي دعاوي كوهن در اين زمينه است. از منظر كوهن مصداق/مرجع مفاهيمِ علمي در نظريات مختلف كاملا متفاوت هستند. از سوي ديگر، هر پارادايم پيش از فرايند صورت بندي مفهومي همچون يك چرخش شناختي حوزه ادراكي را دگرگون مي كند. و نهايتا برخلاف نظرگاه رايج فيلسوفان علم رسمي (اثبات­ گرايان و ابطال­ گرايان) هيچ قاعدة صريحي جهت داوري نظريات وجود ندارد. در مقابل، كاسيرر با تاكيد بر وجوه پايدار نظريات به عنوان صورت­هايِ نامتغيرِ انتظام ­بخش، نظريات علمي را قياس ­پذير و تاريخ علم را پيوسته و تكويني مي‌بيند. در اين مقاله تلاش مي شود پاسخ‌هاي كاسيرر در مقابل كوهن صورت بندي ‌شود. در پايان مقاله نيز سعي مي­ كنيم اختلاف آنها را در پرتو نوع تاريخ نگاري ايشان شرح دهيم.

Since the publication of Thomas Kuhn’s influential book, The Structure of the Scientific Revolutions, historical and sociological approaches to science have led to a kind of relativism towards the evaluation of theories as well as the belief in the break in the history of science. The main idea put by Kuhn's historiography is incommensurability. From Kuhn's point of view, the scientific concepts refers to completely different entities in different theories. On the other hand, each paradigm changes the perceptual domain before the conceptual process and formal articulation. Finally, unlike the conventional philosophy of science (Positivism and Falsifiability), he mentions there is no explicit rule for justification of theories. In contrast, Cassirer emphasis on elements in theory as the invariant regulative forms through which scientific thought progress continuously. In this paper, Cassirer's responses to Kuhn have been formulated. At the end, we attempt to show how diverse types of historiography made their difference.