پديد آورندگان :
دشتي، قادر دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي , باقري، پريا دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي , پيش بهار، اسماعيل دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي , مجنوني، ابوالفضل دانشگاه تبريز - دانشكده كشاورزي
كليدواژه :
تبخير - تعرق , تغيير اقليم , شبيه سازي عملكرد , مدل آكواكراپ , گندم ديم
چكيده فارسي :
اقليم يكي از اساسي‌ترين عوامل طبيعي است كه تغيير آن از مهمترين چالش‌هاي قرن جاري مي‌باشد. انتشار روز افزون گازهاي گلخانه‌اي به عنوان مهمترين عامل تأثيرگذار بر تغيير اقليم منجر به تغيير دما، بارندگي و ديگر پارامترهاي اقليمي مي‌شود. تبخير-تعرق يكي از متغيرهاي مهم هواشناسي مي‌باشد كه تحت تأثير مشخصه‌هاي گياهي، خاك و پارامترهاي هواشناسي از قبيل دما، رطوبت و تشعشع قرار مي‌گيرد و در واقع ايجادكننده ارتباط ما بين المان‌هاي مهم كره زمين و اتمسفر محسوب مي‌شود، از اين رو همواره تحت تأثير تغيير اقليم قرار خواهد گرفت. علاوه بر اين تبخير-تعرق يكي از مهمترين پارامترهايي است كه عملكرد محصولات را تحت تأثير قرار مي‌دهد. از اين رو در اين مطالعه به بررسي تأثير تغيير اقليم بر تبخير-تعرق و عملكرد گندم ديم شهرستان اهر در دوره (2045-2016) با استفاده از مدل گردش عمومي جو HadCM3 تحت سناريو انتشار A2 پرداخته شده است. نتايج مطالعه نشان مي‌دهد كه تغيير تبخير-تعرق در اثر تغيير اقليم افزايشي است و ميزان تغييرات 48/18 ميلي‌متر در سال بدست آمد كه 47/1 درصد متوسط سالانه 2015-1986 مي‌باشد. در مورد عملكرد محصول نيز متوسط ميزان عملكرد شبيه‌سازي شده براي دوره (2045-2016) در مقايسه با حالت مشاهداتي و شبيه‌سازي شده براي دوره پايه افزايشي است كه براساس تغيير متغيرهاي آب و هوايي متوسط عملكرد در دوره پايه از 0/954 به ميزان 0/999 تن در هكتار در دوره آتي افزايش يافت. تنها عاملي كه تأثير منفي بر افزايش عملكرد دارد افزايش قدرت تبخير جو ناشي از افزايش دما است كه با كاهش ميزان آب در دسترس گياه روي عملكرد تأثير منفي بگذارد. از اين رو براي كاهش تبخير استفاده از خاك‌پوش‌هاي مصنوعي مثل پشم شيشه و لايه‌هاي پلاستيكي و خاك‌پوش‌هاي طبيعي مانند كلش و لاش‌برگ توصيه مي‌شود.
چكيده لاتين :
Climate is one of the basic factors in nature that its change is one of the most important challenges in the current century. The increasing of emission of greenhouse gases is as the most important affecting factor on climate change that leads to change temperature, precipitation and other climatic parameters. Evapotranspiration is one of the important meteorological variables that are influenced by crop characteristics, soil and meteorological parameters, such as temperature, humidity and radiation, and in fact it creates the relationship between important elements of atmosphere and earth. Hence, it is always affected by climate change. In addition, evapotranspiration is one of the most important parameters that effect on crops' yield. Hence, in this present study, we investigated the effect of climate change on evapotranspiration and wheat yield in Ahar County for the future period (2016-2045); for this, we applied HadCM3 general circulation model under A2 emission scenarios. The results showed that due to climate change, evapotranspiration will increase and its variation will be equal to 18.48 millimeters per year, which is 47.1 percent of the annual average of period 1986-1989. Compared to observed and simulated data for base period, the simulated yield average for the future period (2016-2045) will increase. According to weather variables change, the average of yield will increase from 0.954 in the base period to 0.999 tons per hectare in the future period (2016-2045). The increasing of evapotranspiration caused by temperature increasing is the only factor that has a negative effect on yield, which reduces the amount of available water for the plant and has a negative effect on the yield. Therefore, it is recommended that farmers use the natural mulch, like fiberglass and plastic layers, and artificial mulch, like chaff and leaf litter, to reduce evaporation from the soil surface.
