پديد آورندگان :
رفيعي الحسيني، محمد دانشگاه شهركرد - گروه زراعت , صالحي، محمد حسن دانشگاه شهركرد - گروه علوم خاك , جوادي، سمانه دانشگاه شهركرد - گروه زراعت , مصلح، زهره دانشگاه شهركرد - گروه علوم خاك , محمدخاني، عبدالرحمان دانشگاه شهركرد - گروه باغباني
كليدواژه :
اسانس , كود دامي , نعناع فلفلي , ويژگي هاي رويشي
چكيده فارسي :
سابقه و هدف: علاوه بر تأثير وراثت بر ويژگي‌هاي رويشي و كيفي گياهان دارويي، بسياري از عوامل محيطي نيز بر اين ويژگي‌ها تأثيرگذار مي‌باشند. ويژگي‌هاي خاك و بستر رشد گياه از عوامل مهم و تأثيرگذار بر چگونگي رشد و نمو و ماده مؤثره گياهان دارويي هستند. با اين وجود، تاكنون مطالعات اندكي پيرامون تأثير ويژگي‌هاي خاك بر ويژگي‌هاي رويشي و كيفي گياهان دارويي انجام شده است. از اين رو، اين پژوهش به‌منظور بررسي تأثير ويژگي‌هاي خاك و كاربرد كود دامي بر ويژگي‌هاي رويشي و كيفي گياه دارويي نعناع فلفلي انجام شد.
مواد و روش‌ها: اين پژوهش به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار و به‌صورت گلداني انجام گرديد. فاكتور‌هاي آزمايش شامل سه سري خاك (سفيددشت، بلداجي و چهارمحال) از دشت شهركرد استان چهارمحال و بختياري و دو سطح كود دامي شامل شاهد (عدم مصرف كوددامي) و كاربرد كود دامي (147 گرم كود دامي پوسيده در گلدان، معادل 30 تن در هكتار) بود. ابتدا ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي خاك‌ها تعيين گرديدند و پس از دوره كشت، ويژگي‌هاي رويشي، عملكرد گياه، درصد و عملكرد اسانس اندازه‌گيري شدند.
يافته‌ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه تأثير خاك، كود دامي و اثر متقابل آن‌ها بر طول و عرض برگ، تعداد برگ در ساقه، ارتفاع ساقه، وزن تر و خشك برگ، وزن خشك ساقه، عملكرد بيولوژيكي و عملكرد اسانس در سطح احتمال 1 درصد در هر دو چين معني‌دار شد. همچنين، مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه بين خاك‌هاي مختلف از نظر صفات مورد بررسي اختلاف معني‌دار وجود دارد. به‌طوري‌كه فسفر قابل جذب، پتاسيم و منيزيم بيش‌تر و كربنات كلسيم معادل كم‌تر خاك سفيددشت موجب افزايش رشد، عملكرد بيولوژيكي و عملكرد اسانس در هر دو چين گرديد. از سوي ديگر، كود‌دهي بر طول و عرض برگ، تعداد برگ در ساقه، وزن تر و خشك برگ، عملكرد بيولوژيكي، درصد و عملكرد اسانس نقش مثبت و معني‌داري داشت. مقايسه ميانگين اثرات متقابل خاك و كود دامي گوياي آن است كه بيش‌ترين عملكرد بيولوژيكي و عملكرد اسانس در هر دو چين در خاك سفيددشت و با كاربرد كود دامي حاصل شده است.
نتيجه‌گيري: نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه نوع خاك تأثير عمده‌اي بر ويژگي‌هاي رويشي و عملكرد اسانس نعناع فلفلي داشته است. از بين سه نوع خاك مورد بررسي، خاك سفيددشت بهترين پتانسيل و خاك بلداجي ضعيف‌ترين شرايط را براي رشد و نمو و عملكرد نعناع فلفلي دارا مي‌باشد. همچنين، نتايج گوياي آن است كه كاربرد كود دامي تأثير مثبتي بر شاخص‌هايي مانند عملكرد برگ تازه، عملكرد برگ خشك، تعداد برگ در ساقه، عملكرد بيولوژيك، درصد اسانس و عملكرد اسانس داشته است.
چكيده لاتين :
Background and objectives: In addition to the genetic effects on the morphological characteristics and quality of the medicinal plants, environmental factors have an important role on the plant growth and their quality. Soil properties have effect on the characteristics of medicinal plants. Unfortunately, investigation of the effect of soil properties and manure application on the morphological characteristics of medicinal plants is rarely considered. Therefore, the main objective of the present study was to find out the effect of the different soil properties and manure application on the morphological characteristics and quality of peppermint (Mentha piperita L.).
Materials and methods: The pot experiment was performed as a factorial in a randomized complete block design (RCBD) with three replications. Factors were consisting of three soils series (Chaharmahal, Boldaji and Sefid-dasht) of Shahrekord plain in Chaharmahal-Va-Bakhtiari Province and two levels of control (no application of animal manure) and application of animal manure (147 g per pot equal to 30 ton/ha). Firstly, the soil physicochemical properties were determined and after the cultivation period, the vegetative characteristics, plant yield, essential oil content and yield were measured.
Results: The results showed that the effect of soil, animal manure and their interaction on leaf length and width, number of leaf per stem, stem height, leaf fresh and dry weight, stem dry weight, biological yield and essential oil yield were significant at 1% probability level in both cutting. Also, means comparison showed significant differences between different soils. The sefid-dasht soil with more phosphorous, soluble magnesium and K and less calcium carbonate equivalent caused increase in growth, biological yield and essential oil yield in both cuttings. Moreover, fertilization had a positive and significant effect on the leaf length and width, leaf number per stem, leaf fresh and dry weight, biological yield and essential oil percentage and yield. Means comparison of interaction showed that the most biological yield and essential oil yield were obtained in sefid-dasht soil and usage of manure in both cuttings.
Conclusion: The results showed that morphological characteristics and quality of peppermint (Mentha piperita L.) were statistically different at the studied soil series. Also, results demonstrated that the Sefid-dasht and Boldaji soil series have the highest and lowest potential for peppermint (Mentha piperita L.) production, respectively. Moreover, fertilization had a positive and significant effect on the leaf length and width, leaf number per stem, leaf fresh and dry weight, biological yield and essential oil percentage and yield.
