پديد آورندگان :
داودي، محمد دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري , شاه نظري، علي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده مهندسي زراعي - گروه مهندسي آب , خوش روش، مجتبي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري - دانشكده مهندسي زراعي - گروه مهندسي آب , هاشمي، فاطمه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري
كليدواژه :
شبكه , نشكل آب بران , رواناب , كمبود سالانه
چكيده فارسي :
دسترسي به آب كافي براي آبياري در فصل كشت برنج كه معمولا كم باران است، يكي از مشكلات كشاورزان در اراضي شاليزاري در شمال كشور است. براي برون‌رفت از اين مشكل بايستي راهكارهاي كنترل و بهره برداري از بارش‌هاي نا بهنگام را با گسترش سازه هاي تنظيم و ذخيره سازي رواناب‌هاي جاري اصلاح نمود. در اين پژوهش كه در حوضه آبياري و زهكشي البرز با وسعت 90520 هكتار انجام پذيرفت به ضرورت احداث آب‌بندان و تعيين حجم ذخيره آن با نرم افزار MIKEBASIN پرداخته شد. براي شناسايي تشكل هاي داراي كمبود از كل 20 تشكل موجود، حوضه را با مدل MIKEBASIN شبيه سازي نموده و تشكل هاي داراي كمبود مشخص شدند. نقشه رواناب با استفاده از فرمول جاستين به دست آمد. پس از شبيه سازي حوضه مشخص شد كه آبهاي بهنگام جاري در اين حوضه كافي نبوده و تشكلهاي BMC2، B3-2، HATKI3، C25-3 و C25-4 عليرغم استفاده از تمامي منابع آبي كه در محدوده طرح وجود داشت، قادر به تامين تمامي نيازهاي خود نيستند. ميزان كمبود سالانه برابر با 35/13 ميليون مترمكعب برآورد شد. مساحت حوضه ها براي تشكل هاي C25-4، HATKI3، C25-3، B3-2 و BMC-2 به ترتيب برابر 49/1479، 48/2814، 42/2592، 24/2529 و 15/2245 هكتار به دست آمد. مقدار رواناب قابل‌كنترل جديد براي تشكل هاي C25-4، HATKI3، C25-3، B3-2 و BMC-2 به ترتيب برابر 57/2، 19/9، 56/4، 62/5 و 43/7 ميليون مترمكعب برآورد شد. براي تشكل C25-4 عليرغم استفاده از رواناب كنترل‌شده جديد، بازهم كمبود آن جبران نشد. براي حل اين مشكل بايد از تشكل هاي اطراف كه مشكل كمبود ندارند استفاده نمود و يا آب بيشتري از شبكه و سد تخصيص داد. همچنين پيشنهاد مي شود كه سيستم تشكل هاي آببران تقويت شده و آموزش لازم براي بهبود راندمان صورت گيرد.
چكيده لاتين :
Access to enough water for irrigation in rice growing season is usually a problem for farmers in paddy fields of the north of Iran. To solve this problem it is necessary to find strategies to control of untimely rainfall with expansion of regulated structures and storage of current runoff. In this research, investigated the necessity of construction of abbandan and determination of storage volume in irrigation and drainage of Alborz basin using MIKEBASIN. For identifying of water user association (WUA) with water shortages, the basin was simulated with MIKEBASIN model and WUA with water shortages were determined. Runoff map was obtained using the Justin Formula. Simulation of the basin shown that in this basin was not enough water for WUA of BMC2, B3-2, HATKI3, C25-3 and C25-4 despite the use of all water resources that there was in around the plan. The amount of the annual shortage was estimated equal to 13.35 MCM. New basin area for WUA of C25-4, HATKI3, C25-3, B3-2 and BMC-2 was obtained 1479.49, 2814.48, 2592.42, 2529.24 and 2245.15 hectare, respectively. The amount of new controllable runoff for WUA of C25-4, HATKI3, C25-3, B3-2 and BMC-2, was estimated 2.57, 9.19, 4.56, 5.62 and 7.43 MCM, respectively. For C25-4 WUA despite the use of new control runoff, the lack of it could not be compensated. To solve this problem, it is necessary to supply water from WUA which have not water shortage problem, or assign more water from irrigation and drainage network and dam. It is recommended that the WUAs need to be trained and help by water company and other regional organizations for improve the water use efficiency.
