خرّة كياني بالاترين مقام معنوي در حكمت اشراقي

اصطلاح «خرّۀ كياني» كه در متون شيخ اشراق به‌كار رفته‌است، يكي از اصطلاحات قديم ايراني و برگرفته از متون زرتشتي است. در اين مقاله با بررسي معناي لغوي و اصطلاحي آن در متون زرتشتي و آثار دوران اسلامي، خصوصيات آن مورد بررسي قرار گرفته است. خرّة كياني موهبتي الهي و يكي از انواع فرّه به شمار مي‌آيد كه تنها به انسان‌هاي كامل افاضه مي‌شود. در فرهنگ اسلامي اين اصطلاح را معادل سلطان، سكينه و نور طامس دانسته‌اند. در اين مقاله با بررسي خصوصيات خرّه كياني و نقد و بررسي نظريات مختلف در مورد آن، نشان داده شده ‌است كه بهترين معادل براي «خرّه كياني»، مقام ولايت در فرهنگ اسلامي است و كسي كه داراي چنين موهبتي است، قطب عالم امكان و خليفة خداوند بر زمين است كه به برترين مقام معنوي نائل گرديده ‌است. بر اين اساس انسان كامل در حكمت اشراقي همان انسان فرهمند است كه به خرّه كياني دست يافته است.