ارزيابي كيفيت آب رودخانه دز با استفاده از روش هاي آماري چند متغيره

Dez River Water Quality assessment by using multivariate statistical methods

در تحليل آماري متغيرهاي كيفي آب، تعيين روابط بين متغيرهاي مزبور، از مسائل مهم به شمار مي آيد. در اين تحقيق جهت يافتن روابط بين متغيرها و تعيين متغيرهاي اصلي تعيين كننده ي كيفيت آب به ترتيب از تحليل همبستگي كانوني و تحليل مولفه ي اصلي استفاده شد. همچنين براي دسته بندي ايستگاه هاي مورد مطالعه از روش تحليل خوشه اياستفاده شد. نتايج نشان داد بين دو دسته متغيرهاي فيزيكي و شيميايي رودخانه ي دز، رابطه ي معني داري وجود دارد كه بيشتر ناشي از منابع انسان ساخت (مانند كشت و صنعت هفت تپه و كارخانجات صنعتي) هستند. هم چنين نتايج تحليل مولفه ي اصلي، نشان داد متغيرهاي اصلي تعيين كننده ي كيفيت آب رودخانه ي دز EC، دما، SAR، SO4، pHو DO هستند كه اغلب ناشي از آلاينده هاي صنعتي و انساني مي باشند. نتايج حاصل از تحليل خوشه ايبراي دسته بندي ايستگاه ها نشان داد ايستگاه هاي بامدژ و حرمله (پايين دست شهر دزفول) از نظر تشابه متغيرهاي كيفي آب در يك دسته قرار مي گيرند و ايستگاه تله زنگ (بالادست شهر دزفول) با ساير ايستگاه ها شباهتي ندارد. بنابراين منطقه ي شهرنشين و آلاينده هاي انساني در دسته بندي ايستگاه ها تاثير به سزايي داشته اند.

In statistical analysis of water quality variables, determining the relationships between these variables is one of the most important issues. In this research, Canonical Correlation Analysis was used to find the relation between physical and chemical variables and Principal Component Analysis was used to determine the main variables of Dez water quality. Also for classification of stations Cluster Analysis was used. Results show that there was significant relation between physical and chemical variables of Dez River because of human activities like Haft-Tapeh sugarcane Agro-Industry Company and industrial companies. Also results of principal component analysis showed that Ec, Temprature, SAR, SO4 ,pH and DO were the main variables of Dez River water quality which were because of human activities and industrial pollutions. Results of cluster analysis for classification of stations showed that Bamdezh and Harmaleh stations (downstream of Dezful city) were in the same class and Tele-Zang station (upstream of Dezful city) was different from other stations then urban zone and human activities have the major impact on station classification.