بررسي اثرات تنش شوري بر صفات مرتبط با جوانه زني درتعدادي ژنوتيپ متنوع گياه سويا (Glycin‌e max)

Assessment of Salinity Stress on Traits Related to Seed Germination in Various Selected Soybean Genotypes (Glycine max)

جوانه ­زني بذر نقش پر اهميتي در چرخه زندگي گياهان داشته و تعيين ­كننده مراحل چرخه رشد، استقرار و عملكرد نهايي گياه مي­ باشد. جوانه ­زني بذر بحراني ترين مرحله در استقرار گياهچه است كه در نهايت توليد موفقيت آميز محصول را تعيين مي­ كند. شوري يكي از عوامل محيطي كاهش­ دهنده توليد محصولات زراعي در جهان است. خاك ­هاي شور يا آبياري با آب شور پتانسيل توليد گياه را به شدت كاهش مي ­دهد. جهت مطالعه تأثير سطوح مختلف شوري بر صفات مربوط به جوانه­ زني 11 ژنوتيپ گياه سويا، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي ساري در سال 1392انجام شد. در اين آزمايش فاكتور اول سطوح شوري (صفر، 3، 6 و 8 دسي زيمنس بر متر) و فاكتور دوم ژنوتيپ بود و هشت صفت مرتبط با جوانه­ زني شامل، درصد جوانه ­زني، سرعت جوانه ­زني، طول ريشه­ چه، وزن تر ريشه ­چه، وزن خشك ريشه­ چه، طول ساقه ­چه، وزن تر ساقه ­چه، وزن خشك ساقه ­چه ارزيابي شدند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس نشان داد كه اثر تنش شوري و ژنوتيپ در همه صفات مورد مطالعه در سطح احتمال يك درصد معني ­دار بود. از طرف ديگر، با افزايش سطوح شوري مقدار تمامي صفات مورد مطالعه در همه ژنوتيپ ­ها كاهش يافت. همچنين اثر متقابل شوري و ژنوتيپ براي تمامي صفات تفاوت معني­ داري نشان داد. در مجموع در بالاترين غلظت شوري مورد مطالعه، بيشترين ميزان سرعت و درصد جوانه­ زني، طول ريشه چه و ساقه چه و وزن تر و خشك ساقه چه و ريشه ­چه در ژنوتيپ­ هاي متحمل Forrest، Hill، 032، Cokerstoart وBRAZIL17 و كمترين ميزان درژنوتيپ­ هاي حساس Bau08، Mangar و 3COH به دست آمد.

Seed germination has an important role in the life cycle of plants and critical stages of the growth cycle, establishment and final yield. Seed germination is the most critical stage of seedling establishment which ultimately determines the successful production of the product. Salinity is one of the environmental factors reducing crop production in the world. Saline soils or irrigation the plants with saline water has the potential to dramatically reduce plant production. To study the effect of different levels of salinity on the germination of 11 soybean genotypes, a factorial experiment in a Completely Randomized Design with three replications was performed in the greenhouse of Sari Agricultural Sciences and Natural Resources University in 2013. In this experiment the first factor was salinity levels (zero, 3, 6 and 8 dS.m-1) and the second factor was genotype and eight different traits including germination percentage, germination rate, root length, root fresh weight, root dry weight, shoot length, shoot fresh weight and dry weight of shoot were evaluated. Analysis of vari­ance showed that the effect of salinity and genotypes in all studied traits were significant at 1% probability level. On the other hand, with increasing levels of salinity, all traits in all genotypes decreased. Also interaction of salinity and genotypes for all traits showed significant differences. In total, in the highest levels of salinity, the highest rate and percentage of germination, root length and shoot and shoot and root dry weight were achieved in tolerant genotypes of Forrest, Hill, 032, Cokerstoart and BRAZIL17, while the lowest amounts were observed in sensitive genotypes of Bau08, Mangar and 3 COH obtained.