ررسي پتانسيل سيل‌خيزي حوزه آبخيز كشف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود مشهد بر اساس روش SCS درمحيط GIS

Investigation Flooding Potential in The Kashafrud watershed, Mashhad The Method SCS and GIS

حوزه كشف­­­‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود بخشي از حوزه‌‌‌‌‌‌آبخيز دشت بزرگ قره‌قوم در شمال شرقي استان خراسان‌‌رضوي با وسعت 8996 كيلومترمربع و زهكش اصلي دشت مشهد بشمار مي‌‌آيد. براي تعيين پتانسيل سيل‌خيزي در محدوده حوزه كشف رود از روش SCS اصلاح شده، درمحيط GIS و براساس مدل رقومي ارتفاع، پهنه­ بندي توزيع بارش، محاسبه تلفات بارش، نقشه كاربري اراضي و بر مبناي طبقه­ بندي حوزه‌هاي آبخيز تماب درجه4 استفاده شده است. داده هاي هواشناسي، ازجمله آمار بارندگي و رگبارها (28 ايستگاه) مربوط به دوره آماري از سازمان‌هاي ذيربط دريافت و مورد بررسي قرار گرفت. پس از واسنجي داده‌ها بر اساس پايه زماني مشترك25 سال (سال آبي 68- 1367 تا 92- 1391) و حذف داده‌هاي مشكوك، تطويل دوره آماري و در مواردي به بازسازي داده‌ها اقدام گرديد. لايه‌هاي اطلاعاتي مثل نقشه­هاي موقعيت ايستگاه‌هاي هواشناسي، توپوگرافي، كاربري اراضي، خاك، پوشش گياهي، تقسيمات سياسي استان و تقسيمات حوزه هاي‌آبخيز تماب مورد استفاده قرارگرفته است. با دريافت DEM از نقشه هاي توپوگرافي در مقياس 1:25000 و انجام اصلاحات لازم، مرز حوزه و خصوصيات فيزيوگرافي مثل مساحت، محيط، ارتفاع، شيب، زمان تمركز و ... محاسبه گرديد. برآورد CN با استفاده از كاربري اراضي و گروه‌هاي هيدرولوژي خاك انجام شد. توزيع مكاني CN براي شرايط رطوبتي مرطوب و با لحاظ نمودن درصد شيب مشخص و پس از برآورد مقدارCN امكان محاسبه مقدار ذخيره سطحي و ميزان تلفات اوليه بارش فراهم ميگردد . تحليل رگبارها با استفاده از نرم­افزار SMADA و بر اساس تابع توزيع استاندارد ( پيرسون تيپ 3) مقدار بارش و رگبار در دوره برگشت‌هاي 2 تا100 ساله مشخص گرديد. پس از محاسبه متوسط وزني ارتفاع رواناب در هر زير‌حوزه (86 زيرحوزه)، به‌منظور تعيين پهنه­هاي سيل‌خيز حوزه دبي حداكثر سيل () ناشي از بارش موثر برآورد و نقشه پتانسيل سيل‌خيزي حوزه ترسيم گرديد. از مجموع مساحت حوزه، ‍25/68 درصد آن داراي پتانسيل سيل‌خيزي ‍‍ نرمال، 5/25 درصد بحراني، 25/6 درصد داراي پتانسيل سيل‌خيزي فوق بحراني است. شهرستان‌هاي چناران و مشهد، پتانسيل سيل‌خيز‍‍ بالاتري نسبت به ساير شهرستان‌ها دارند. از مجموع حدود 658 روستا، آبادي و مركز جمعيتي مورد شناسايي درحوزه، 78 درصد روستاها دليل قرارگيري در مناطق دشتي وكم شيب در پهنه‌هايي با پتانسيل سيل‌خيزي نرمال، 17درصد روستاها در پهنه‌هاي با پتانسيل سيل‌خيزي بحراني و 5 درصد روستاهاي حوزه بدليل قرارگرفتن در مناطق مرتفع و شيبدار در پهنه‌هاي با پتانسيل سيل‌خيزي فوق بحراني قرار دارند

Kashafrud Watershed Area is the part of the Great Plains Gharehghom in the northeastern province of Khorasan Razavi with area of 8996 square kilometers and considered the main drain Mashhad plain. to determine flooding potential of Kashafrud watershed used of modified SCS Method, the GIS system according to classification of map watershed and Tamab grade 4 in the digital elevation model, mapping the distribution of precipitation, precipitation losses and land use. Meteorological data, including precipitation statistics and rainstorms (28 stations) related to the period received of the relevant organizations and reviewed. After calibration data based on a common time base for 25 years (1989-1988 to2013-2012) and remove of suspicious data, in some cases rebuild the lengthening period. Layers of information is used such as maps: weather stations location, topography, land use, soil, vegetation, Political divisions of province and divisions watershed of Tamab. receiving DEM and making any necessary modifications basin boundary and physiographic characteristics calculated such as area, perimeter, height, slope, time of concentration. value of CN calculated by using the land use map and soil hydrology groups performed. Analysis Storm determined by using the software SMADA and standard distribution function (Pearson type 3) and value of of rainfall and storm return periods of 2 to 100 years. After calculation of weighted average height of the runoff in each subwatershed (sub 86), to determine the flood zones watershed, estimates maximum flooding (Qmax) caused by rainfall effective and drawn flooding potential map of watershed. Of the total area of watershed is, 68.25% of the normal flooding potential, 25.5% of of critical and is 6.25%.supercritical flooding potential. Cities Chenaran and Mashhad are flooding potential than other cities. From a total of 658 villages and population center recognized in watershed, 78% of the villages due to their placement in plain areas and low-slope are in the zone of potential flooding normal, 17% of the villages in the area with the potential flooding of critical and 5% of the villages due to the inclusion in the Highlands and steep with the potential flooding zone supercritical.