نقش پوشش گياهي در توليد رواناب و رسوب اراضي لسي گرگان

The role of Vegetation in Production Runoff and Sediment in Loess Deposits, Gorgan

دامنه­ هاي زراعي لسي سالانه حجم زيادي از رواناب و رسوب را به داخل شهر گرگان وارد كرده كه به دليل سيستم زهكش نامناسب، خسارات مالي زيادي را به دنبال دارد. هدف از اين تحقيق بررسي اثر سناريوهاي مختلف پوشش گياهي بر ميزان رواناب و رسوب خروجي سه دامنه­ آبخيزي با مساحت 5/9 هكتار مي­باشد. بنابراين مقدار رواناب و رسوب حوزه براي مدت يك سال توسط مدل WEPP شبيه‌سازي و با نتايج شبيه‌ساز باران در سطح پلات مقايسه گرديد. درمجموع هشت سناريوي رايج پوشش گياهي شامل شرايط فعلي، حداقل و حداكثر پوشش گياهي محتمل و وجود و عدم وجود پوشش گياهي يك‌ساله و دائمي شبيه­سازي شده و به‌صورت جفتي مورد مقايسه قرار گرفت. حجم رواناب كل و رسوب ويژه براي وضعيت كنوني حوزه به ترتيب 1945 مترمكعب در سال و 1/5 تن در هكتار برآورد گرديد. نتايج مقايسه سناريوها نشان داد كه ميزان رواناب و رسوب ويژه حوزه به ترتيب از 1487 مترمكعب در سال و 4/0 تن در هكتار در سناريوي حداكثر پوشش گياهي محتمل (بيش از 80 درصد)، به 5032 مترمكعب در سال و 5/64 تن در هكتار در سناريو حداقل پوشش گياهي محتمل (آيش همراه با شخم) حوزه افزايش مي‌يابد. همچنين اختلاف رسوب ويژه بين دو سناريوي پوشش دائمي گراس و زراعت جو كل حوزه معادل 8/12 تن در هكتار و اين مقدار براي دو سناريوي زراعت جو و آيش همراه با شخم اراضي كشاورزي حوزه 2/10 تن در هكتار محاسبه شد.

Agricultural hillslopes with susceptible loess enters a large amount of runoff and sediment into the Gorgan city annually, due to the inappropriate drainage system which cause a lot of financial losses city. The purpose of this study was to investigate the effect of different vegetation scenarios on the runoff and sediment discharge from three hillslopes of catchment of ​​5.9 hectares. The runoff and sediment of the catchment were simulated for one year using WEPP model. In addition, eight vegetation scenarios include present condition, extremum potential vegetation scenario, existence and lack annual and permanent vegetation were simulated and compared in pairs. The total runoff volume and sediment yield for the current condition of the catchment was estimated at 1945 cubic meters per year and 1.5 tha-1, respectively The scenarios comparison indicated that the runoff and specific sediment rates were increased respectively from 1487 m3 meters per year and 0.4 tha-1, in the maximum potential vegetation scenario (more than 80%), to 5032 cubic meters per year and 64.5 tha-1 in the minimum vegetation scenario (fallow whit tillage). The difference of specific sediment rate between two scenarios of permanent vegetation cover and agriculture cover is equal to 8.1 tha-1, and this amount was calculated of ​​10.2 tha-1 for two scenarios of the lands under cultivation and fallow condition.