بررسي تاثير پخش سيلاب بر آب دهي قنوات با استفاده از شاخص دبي استاندارد شده (مطالعه موردي : قنوات منطقه ميانكوه مهريز)

The Effects of Flood Spreading on Qanat Discharge using Standard Discharge Index (Case Study: Qanats of Myankooh of Mehriz)

مهار سيلاب­ها، تغذيه مصنوعي آب خوان­ها و كوشش در بهينه­ سازي بهره ­وري از منابع طبيعي از مهمترين اقداماتي است كه در پخش سيلاب در مناطق خشك و نيمه ­خشك صورت مي­گيرد. در اين پژوهش تأثير پخش سيلاب ميانكوه مهريز استان يزد بر آب دهي قنوات پايين دست بررسي شد. براي اين منظور آمار دبي قنوات از سال 1376 تا 1392 جمع ­آوري و شاخص دبي استاندارد شده محاسبه شد. همچنين ميزان حجم سيلاب ورودي به عرصه آبخوان و آمار بارندگي منطقه جهت محاسبه شاخص بارش استاندارد در نظر گرفته شد. همبستگي بين شاخص دبي استاندارد شده و شاخص بارش استاندارد و حجم سيلاب استخراج گرديد. همچنين نظرات بهره­ بردان نيز توسط پرسشنامه ­هاي طراحي شده ­اي جمع­ آوري شد. نتايج نشان داد كه شاخص دبي استاندارد شده بعد از پخش سيلاب و همزمان با ترسالي افزايش داشته است. ولي تفكيك سهم هركدام در اين افزايش مشخص نبود. همچنين همبستگي بين شاخص دبي استاندارد شده با شاخص بارش استاندارد با تاخيرهاي زماني يك ساله، 3 ماهه و 6 ماهه در قنوات مختلف در سطح احتمال 1 و 5 درصد معني­دار مي­باشد. حدود 28 درصد بهره­برداران تاثير پروژه را زياد و 43 درصد خيلي كم و بقيه تاثير پروژه بر آبدهي قنوات را متوسط ارزيابي نمودند.

Flood control, artificial recharge of aquifers and attempt to optimize the utilization of the natural resources are some of the most important measures in the arid and semi arid zones that occurs by flood spreading projects. At the current study the impact of flood spreading on downstream qanat discharge at Myankooh area of Mehriz (Yazd province) was investigated. To gain this goal after collecting the discharge Statistics from 1997 to 2013, Standard Discharge Index (SDI) was calculated. The amount of flood water entering the aquifer areas and precipitation figures were used to calculate the Standardized Precipitation Index (SPI). The correlation between the SDI and SPI and flood volume was extracted. Also, the operators’ comments were collected by using the designed questionnaire. According to the results, the SDI increased at the same time as wet period and flood spreading time. But the share of each one on this invreasing wasn’t clear. The correlation with SDI and SPI in different qanats was significant (1%) with 12, 6 and 3 months’ delay. Close to 28% operators assessed the project’ impact high, 43% very low and others moderate.