بررسي اثربخشي باكتريهاي حل ‌كننده فسفات در قالب كود ميكروبي فسفاته بر گياه ذرت

Effectiveness study of phosphate solubilizing bacteria in the formulation of phosphatic microbial fertilizers on Corn

امروزه استفاده از كودهاي شيميايي، آلي و زيستي جزء لاينفك كشاورزي به شمار مي‌روند، در اين ميان نياز به تامين عنصر فسفر براي توليد محصولات كشاورزي لازم و ضروري مي‌باشد. استفاده از كودهايي با بستر آلي و شيميايي و تلفيق آنها با ميكروارگانيسم‌هاي مفيد از جمله باكتريهاي حل‌كننده فسفات باعث عرضه محصولاتي به نام كودهاي ميكروبي فسفاته شده است. بر اين اساس در اين تحقيق كارايي استفاده و اثربخشي 6 باكتري موجود در بانك ميكروبي گروه علوم و مهندسي خاك به نام‌هاي (Pseudomonas fluorescens Tabriz، P. putida Tabriz، Pseudomnas sp. C16-2O، Enterobacter sp. S16-3، Bacillus megaterium JK6 و B. firmus) بر بستر پايه ﺧﺎك ﻓﺴﻔﺎت (45 ﮔﺮم) + ﮔﻮﮔﺮد (15ﮔﺮم) + باگاس (30 ﮔﺮم) پس از تامين جمعيت ميكروبي اوليه مناسب مورد ارزيابي قرار گرفت. همچنين در اين آزمايش باكتري Pantoea agglomerans P5 به عنوان باكتري حل‌كننده فسفات مورد استفاده در كود بارور2 نيز به عنوان كنترل مثبت استفاده شد. آزمايش در مجموع با در نظر گرفتن 17 تيمار در 4 تكرار كه شامل تيمارهاي شاهد منفي (بدون كود ميكروبي و كود سوپرفسفات)، شاهد مثبت (كود سوپرفسفات تريپل بر اساس آزمون خاك)، كود فسفاته پودري (بدون افزودن باكتري)، كود ميكروبي فسفاته تهيه شده از هر شش باكتري در مقادير هم‌ وزن (6/0 گرم) و دو برابر (2/1 گرم) مقدار كود سوپرفسفات تريپل توصيه شده بود، انجام شد. نتايج به دست آمده از آزمايشات گلخانه‌اي نشان داد كه كاربرد كودهاي ميكروبي فسفاته در گياه ذرت رقم سينگل‌گراس 704، بر وزن تر و خشك ريشه و بخش هوايي، شاخص كلروفيل، مقدار و جذب فسفر بخش ريشه و بخش هوايي، تاثير كاملاً معني­داري (در سطح 5%) دارد. تلقيح كودهاي ميكروبي حاوي باكتريهاي محرك رشد گياه كلنيزاسيون اين باكتريها را در ريزوسفر گياه به دنبال داشته است و شاهد افزايش ميانگين پارامترهاي اندازه‌گيري شده بوديم. تيمارهاي كودي Enterobacter sp. S16-3 و Pseudomonas sp. C162-O در اكثر پارامترهاي اندازه‌گيري شده داراي عمكلردي شبيه تيمار Pantoea agglomerans P5 بودند و هر سه اين تيمار‌ها در اكثر موارد داراي عملكرد بالاتري نسبت به تيمار كود شيميايي سوپرفسفات تريپل بودند. تيمارهاي P. fluorescensوP. putida هم تا حدودي داراي عملكرد مشابه يكديگر بودند، البته بايستي عنوان نمود كه تيمار ميكروبي B. firmus در برخي موارد و تيمار B. megaterium در اكثر پارامترها داراي عملكرد پايين‌تري نسبت به تيمار بستر بدون باكتري (كنترل منفي) و حتي پايين‌تر از تيمار بدون بستر كود (No Carrier) بودند. لازم به ذكر است كه اثر سطوح مختلف مصرف كودي در اين پژوهش كاملاً معني‌دار بود و در اكثر موارد سطح مصرفي 2/1 ‌گرم نسبت به سطح مصرفي 6/0 ‌گرم باعث افزايش عملكرد حدود دو برابري در گياه شد.

in this study the efficiency and effectiveness of six PSB (Pseudomonas fluorescens Tabriz, P. putida Tabriz, Pseudomnas sp. C16-2O, Enterobacter sp. S16-3, Bacillus megaterium JK6 and B. firmus) in the basal formulation of rock phosphate (45 g), bagasse (30 g) and sulfur (15 g) after providing initial appropriate microbial population were evaluated. Also in this experiment, Pantoea agglomerans P5 bacteria which used in Barvar2 fertilizer was applied as a positive control. This experiment with 17 treatments in four replications was carried out. Treatments included: Negative control treatments (no microbial or chemical), positive control (triple super phosphate fertilizer based on soil test or TSP), PMF powder without adding bacteria, PMF related to any of six bacteria which prepared in equal (0.6 g) and twice (1.2 g) the amount of recommended TSP fertilizer. The results obtained from the greenhouse experiments showed that the microbial phosphate fertilizers significantly influenced on wet and dry weight of roots and shoots, chlorophyll index, and uptake of phosphorus in the root and shoot of corn S.C.704. Inoculation with some of PMFs caused an improvement in the measured parameters. In most measured parameters Enterobacter sp. S16-3 and Pseudomonas sp. C162-O had a similar effect like Pantoea agglomerans P5 treatment, and these treatments had higher performance than TSP (except in the case of measuring element P). P. fluorescens and P. putida treatments were in the next order and they had similar effect on plant growth. It should be noted that the PMF produced by B. firmus in some cases and PMF made by B. megaterium in most parameters showed lower performance compared to the negative control and even lower than the treatment without No Carrier.