مطالعه آزمايشگاهي مكان يابي و شكل حفره ها در مديريت برداشت مصالح رودخانه اي

Experimental study of the Location and type of pits extraction on the management of bed materials mining

رودخانه ها به عنوان يكي از مهمترين منابع قرضه مصالح سنگي محسوب مي شوند و برداشت مصالح شن و ماسه اي از رودخانه ها با توجه به ويژگي هاي مورفولوژي آن و خصوصيات هيدروليكي و ظرفيت حمل رسوب جريان از يك سو و نحوه برداشت مصالح از سوي ديگر ميتواند اثرات منفي بر رودخانه ها داشته باشد لذا در اين تحقيق با استفاده از مطالعه آزمايشگاهي، اثر فاصله و نوع برداشت دو حفره متوالي به منظور پر­شدگي و احياي آنها جهت مديريت برداشت با در نظر گرفتن آورد رودخانه مورد بررسي قرار گرفته است.نتايج نشان مي دهد كه با افزايش فاصله بين حفره ها، حفره بالادست به لحاظ حجم پرشده تغييري نمي كند. اما برداشت در راستاي عرض كانال سبب افزايش 10 درصدي حجم پر شده و افزايش 42 درصدي سرعت مهاجرت حفره بالادست به سمت پايين دست مي شود. از طرفي با دو برابر كردن فاصله بين حفره ها، برداشت در راستاي عرض كانال باعث افزايش 28 درصدي حجم پرشده حفره پايين دست نسبت به برداشت در راستاي طول خواهد شد اما با دو برابر شدن فاصله بين حفره ها، كاهش سرعت مهاجرت براي حفره پايين دست نزديك به 70 درصد بوده و در حالت برداشت در راستاي طول و يا عرض كانال تفاوت محسوسي ندارد

Rivers are one of the most important borrow aggregates and sand and gravel mining in rivers due to the morphological, hydraulic and sediment transport characteristics and methods of extraction creates many negative effects in them. In this research, the influence of distance and shape of consequent bed material mining pits is investigated in order to infilling and rehabilitation and mining management with considering of incoming sediment via an experimental study. The results indicated that, by increasing of the distance between the pits, infilling of upstream pit is constant. But extraction along channel width can increase filled volume of upstream pit up to 10% and can increase migration velocity up to 42%. When the distance between the pits doubles, extraction along channel width can increase filled volume of downstream pit up to 28% compared to the extraction along channel length and reduction of migration velocity is up to 70% in extraction along length and width.