امكان استفاده از باكتري‌هاي محرك رشد در عمليات احياي جنگل‌هاي بلوط (مطالعۀ موردي: ايستگاه گاران، مريوان)

Studying the application of growth promoting rhizobacteria in rehabilitation of oak forests (Case study: Garan research station, Marivan)

به‌دليل دخل و تصرف‌ فراوان و بهره‌برداري‌هاي بي‌رويه به‌تدريج از مساحت جنگل‌هاي بلوط در مناطق رويشي مختلف كاسته شده است. با توجه به اهميت بلوط در اكوسيستم ايران به‌ويژه ناحيۀ رويشي زاگرس، لزوم احياي رويشگاه‌هاي تخريب‌شده بيش از پيش احساس مي‌شود. در اين پژوهش، تأثير باكتري‌هاي محلول‌كنندۀ فسفات معدني جداشده از خاك نواحي رويشي زاگرس بر زنده‌ماني و رشد نونهال‌هاي دو گونۀ برودار و وي‌ول بررسي شده است. ابتدا نمونه‌برداري از خاك منطقۀ ريزوسفري درختان برودار و وي‌ول در ايستگاه پل‌گاران انجام گرفت و باكتري‌هاي محلول‌كنندۀ فسفات از آنها جدا شده و با استفاده از آزمون‌هاي بيوشيميايي در سطح جنس شناسايي شدند. بذرهاي جمع‌آوري‌شده پس از مايه‌زني در ايستگاه پل‌گاران كاشته شدند. پژوهش براساس آزمايش فاكتوريل و در قالب طرح كاملاً تصادفي با استفاده از متغير گونۀ بلوط (در دو سطح) و جنس باكتري (در پنج سطح) انجام گرفت. نتايج نشان داد كه اثر گونه و باكتري بر زنده‌ماني گونه‌ها معني‌دار نيست، اما باكتري‌ها موجب افزايش رشد طولي، رشد قطري و درصد وزن خشك‌ريشۀ نونهال‌هاي برودار و وي‌ول شدند. براساس مقايسۀ ميانگين پارامترهاي رشد طولي، رشد قطري و وزن خشك‌ ريشه، گونۀ وي‌ول پاسخ بهتري به مايه‌زني باكتري‌ها از خود نشان داد. به‌علاوه تأثيرات باكتري سودوموناس و باسيلوس در افزايش معني‌دار متغيرهاي تحقيق بيش از باكتري‌هاي ديگر است و در عمليات احياي جنگل‌هاي زاگرس، استفاده از آنها را مي‌توان توصيه كرد.

The area of oak forest in different vegetation zones has gradually decreased because of frequently possession and exploitation. The reclamation of the disturbed habitats is very crucial because of oak importance in Zagros areas. The success of reforestation programs depends on the quality of seedlings. The aim of this study was to determine the effect of phosphate solubilizing bacteria on Quercus brantii Lindl. and Quercus libanii Oliv. survival and growth parameters. For this purpose, phosphate-solubilizing bacteria were isolated by screening methods from rhizosphere and identified by microbiological methods. Collected seeds were sterilized and inoculated by bacteria and sowed in Pole Garaan Research station, Marivan, Kurdistan. The experiment was conducted in a factorial based on randomized complete block design with two main factors including species (two levels) and bacteria (five levels). The results indicated that the effect of species and bacteria on seedling survival was not significant. Inoculated bacteria caused increase in height growth; collar diameter and root dry matter. According to mean comparison of height growth, collar diameter and root dry matter; it seems the response of Q.libanii was better than Q.brantti to inoculation. In addition, Pseudomonas sp. and Bacillus sp. caused more increase compared to other treatments and are suitable candidates in rehabilitation of Zagros forests