مقايسه عملكرد آبگيرهاي مدول نيرپيك با سامانۀ توزيع تناسبي (لت) در فرآيند تحويل آب تحت نوسانات دبي ورودي (مطالعۀ موردي كانال اصلي شبكۀ رودشت حوضۀ زاينده رود)

Comparing Performance of the Nyrpic Module Off-takes with Proportional Systems (LAT) within Inflow Fluctuations (A Case Study in Roodasht Main Irrigation Canal, Zayanderood Basin)

شبكۀ آبياري رودشت در پايين­دست رودخانۀ زاينده­رود واقع شده است و كليۀ نوسانات آبدهي رودخانه عيناً به شبكه وارد مي­شود. اين امر سبب ايجاد جريان ورودي نوساني به كانال اصلي شده و از اين­رو بهبود شيوۀ بهره­ برداري به­ منظور كاهش اثر نوسانات ورودي در دستور كار بهره­برداري اين شبكه قرار گرفته است. در اين تحقيق، بهره­ گيري از سامانه توزيع تناسبي، با نام بومي سامانۀ لت در اصفهان، كه به­عنوان يكي از جدي­ترين گزينه­هاي جايگزيني دريچه­هاي مدول نيرپيك در كانال اصلي شبكۀ رودشت معرفي شده است، بررسي شد. براي اين منظور مدل­هاي رياضي بهره­برداري كانال اصلي شاخۀ شمالي شبكۀ رودشت براي سامانۀ آبگيري موجود، شامل آبگيرهاي نيرپيك، و سامانه تناسبي ايجاد شد و عملكرد بهره ­برداري آنها در يك دورۀ واقعي بهره­برداري در شرايط جريان ورودي نوساني با استفاده از شاخص­هاي ارزيابي عملكرد كفايت، راندمان و عدالت مورد آزمون قرار گرفت. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه در شرايط نوسانات شديد جريان ورودي، شاخص كفايت تحويل آب براي آبگيرهاي پايين­دست و شاخص راندمان براي آبگيرهاي بالادست در هر دو سامانه تقريباً يكسان به­دست آمده است. همچنين شاخص عدالت توزيع، با اجراي سامانۀ تناسبي در مقايسه با سامانه آبگير نيرپيك به­ميزان 19 درصد كاهش عملكرد نشان داده است. جمع­بندي نتايج نشان مي­دهند كه به ­كارگيري سامانۀ لت به­عنوان آبگير كانال اصلي تحت جريان ورودي نوساني، در هر دو سناريوي نوسانات ورودي ملايم (25 درصد) و شديد (تا 75 درصد)، در مقايسه با سامانه آبگيرهاي نيرپيك، سبب وخامت فرآيند توزيع آب شده است. بنابراين با توجه به شرايط بهره ­برداري شبكه آبياري رودشت، سامانه لت گزينه مناسب تحويل و توزيع آب در اين شبكه نمي­باشد.

Roodasht irrigation network is placed at downstream of Zayanderood River. A recent problems in the operation of the network is inflow fluctuations in the main canal because of flow variations at upstream of the river. Thus, enhancing utilization of operational condition of the main canal becomes essential. In this study, the operational performance of the LAT proportional weirs under inflow fluctuations was investigated and compared with the Nyrpic Module Off-takes for a realistic operational period of time. To achieve the mentioned objectives, mathematical models of the both systems were developed and their operational performance was evaluated within equity, adequacy, and efficiency of water delivery point of views. With regards to the obtained results, both systems showed a more or less same performance from of adequacy and efficiency in upstream and downstream off-takes. Comparing the calculated equity performance index revealed that employing the LAT system leads to 19% decreasing of fairly water deliveries along the canal. In conclusion it can be suggested that no advantageous are gained by replacing the existing Nyrpic Module Off-takes employed with the LAT system.