تدوين شاخص‌هاي حساسيت هيدروليكي شبكه آبياري بيله‌وار در شرايط مختلف بهره‌برداري

Development of Hydraulic Sensitivity Indicators for Bilavar Irrigation Network in Different Operation Conditions

روش تحليل حساسيت، روشي جديد براي رفتارسنجي جريان در شبكه‌هاي آبياري است كه در دهه‌هاي اخير مطرح شده است. با استفاده از شاخص‌هاي حساسيت مي‌توان روش‌هاي بهره‌برداري را بررسي كرد. در اين تحقيق، روش‌هاي بهره‌برداري از كانال BLMC بررسي شده است كه نواحي عمراني B3 و B4 شبكۀ آبياري بيله‌وار در استان كرمانشاه را آبياري ‌مي‌كند. حداقل و حداكثر دبي بهره‌برداري از اين كانال 18/1 و 11/2 متر مكعب بر ثانيه است. در اين پژوهش، براي بهره‌برداري از شبكۀ آبياري بيله‌وار دو سناريو در نظر گرفته شده است. در سناريوي اول، دبي ورودي به مزارع با مدول‌هاي نيرپيك و در سناريوي دوم با شير نصب شده روي پمپ‌ها كنترل مي‌شود. در سناريوي اول براي شرايط حداكثر دبي بهره‌برداري در ابتداي شبكۀ آبياري بيله‌وار اكثر شاخص حساسيت آبگيرها منفي و در انتهاي شبكه اكثر شاخص‌هاي حساسيت مثبت است. بنابراين، هرگاه دبي ورودي به كانال BLMC افزايش يابد، با توجه به منفي بودن شاخص حساسيت، دبي ورودي به آبگيرهاي ابتداي شبكه كاهش مي‌يابد. در سناريوي دوم، شاخص حساسيت دبي نسبت به تغييرات فشار براي ايستگاه‌هاي پمپاژ محاسبه و با در نظر گرفتن تغييرات مجاز دبي براي هر ايستگاه، مقدار تغييرات مجاز فشار محاسبه شد. در اين تحقيق با درنظر گرفتن 20 درصد تغييرات دبي واحد B4 به­عنوان اختلالات هيدروليكي، شاخص حساسيت انتقال مجموعه بازه‌ها محاسبه و با نتايج مدل هيدروليكي HEC-RAS مقايسه شد. متوسط ميزان خطاي روش تحليل حساسيت در محاسبۀ ميزان انتقال اختلالات هيدروليكي بازه‌ها 42/3 درصد است.

Hydraulic sensitivity analysis is considered as a new approach for flow behavior investigation in irrigation networks during the last decade. Operation methods along irrigation canals can be investigated using sensitivity indicators. In this study, operation methods along BLMC canal which irrigated the B3 and B4 development regions of Bilavar irrigation network in Kermanshah province was studied. According to the water irrigation scheduling in the previous years, the maximum and minimum discharge of the canal were 1.18 and 2.11 cubic meter/sec respectively. In this research, two scenarios were considered for operation of Bilavar irrigation network. In the first scenario, the delivered flow to the fieldswas controlled by neyrpic orifice module, and in the second scenario, control of the flow was done through valve on the pumps. In the first scenario, most off take’s sensitivity index for the maximum discharge operation condition at the beginning and end of the canal were negative and positive, respectively. Hence, once the flow of the BLMC channel increased, the discharge delivered to off takes at the beginning of the cannal decreased due to the negative sensitivity indicators. In the second scenario, the discharge sensitivity indicator base on pressure for pumping stations was developed, and the amount of acceptable pressure variations was calculated considering the permissible variations in discharge for each station. In this study, considering a variation of 20% in flow rate entering the B4 region as hydraulic perturbation, the sensitivity indicator for conveyance was calculated and results were compared with the results of HEC-RAS model. The average percentage error for calculating conveyance of perturbation based on sensitivity analysis method was found to be 3.42%.