تعيين فواصل زهكش‌هاي زيرزميني با استفاده از داده‌هاي مزرعه‌اي در اراضي شاليزاري استان گيلان

Determination of subsurface drainage spacing using field data in paddy fields of Guilan Province

زهكش­هاي زيرزميني در اراضي شاليزاري به ­منظور زهكشي ميان فصل، خشك‌كردن زمين در زمان برداشت برنج و پايين آوردن سطح ايستابي پس از برداشت برنج (جهت كشت پاييزه و زمستانه) احداث مي­گردد. با توجه به اينكه اراضي شاليزاري استان گيلان (به دليل بافت خاك سنگين، نفوذپذيري كم، بارندگي شديد و وجود لايه نفوذناپذير كم ­عمق) از شرايط منحصر به­ فردي نسبت به اراضي غير ­شاليزاري برخوردار مي­باشند، مطالعه و معرفي معادله­اي كه بيشترين سازگاري را با اين شرايط دارد ضرورت دارد. لذا در اين پژوهش كارايي معادلات ماندگار و غير­ ماندگار زهكشي براي تعيين فواصل زهكش­هاي زيرزميني در اراضي شاليزاري به­ منظور كشت دوم پس از برداشت برنج (كشت پاييزه و زمستانه) مطالعه گرديد. تيمارهاي مورد مطالعه شامل شش سيستم زهكشي زيرزميني معمولي متشكل از L7.5D0.8، L10D0.8، L15D0.8، L7.5D1، L10D1، L15D1 بودند. در اين مطالعه از هفت رابطه ماندگار زهكشي شامل معادلات هوخهات، كركهام، داغان، اگينو موراشيما، دلاكرويكس، هوخهات- ارنست و ارنست و سه رابطه غير­ ماندگار شامل معادلات گلور- دام، معادله تركيبي باور- وان­شيلفگارد با معادله هوخهات و دوزو و هلينگا استفاده گرديد. از بين بارندگي­هاي رخ داده در طول آزمايش، باران سه­روزه با مقدار 9/23 ميلي­متر به دليل نزديكي به باران طرح براي تصميم­گيري در مورد بهترين معادله انتخاب گرديد. معادله­اي كه فاصله زهكش ­ها را در بارندگي مذكور با كمترين انحراف نسبت به بهترين تيمار زهكشي (L10D0.8) برآورد نمود به ­عنوان بهترين معادله زهكشي انتخاب شد. بر اساس نتايج بدست آمده در اين پژوهش، معادله هوخهات - ارنست از بين معادلات ماندگار و معادله تركيبي باور- وان­شي لفگارد با معادله هوخهات از بين معادلات غير­ ماندگار فاصله زهكش­ ها را با كمترين انحراف نسبت به بهترين تيمار زهكشي برآورد نمود كه به ­عنوان بهترين معادلات و معادله دلاكرويكس به ­عنوان ضعيف­ترين معادله در طراحي زهكش ­هاي زيرزميني براي اراضي شاليزاري به ­منظور فراهم كردن شرايط مناسب در كشت دوم معرفي گرديد.

Subsurface drainage is constructed in the paddy fields with the purpose of drying of land at the time of rice harvest, mid-season drainage and lowering water level after the rice harvest. Most drainage equations have been developed for non-paddy land. However, given the unique special conditions of paddy fields in Guilan province (due to heavy textured soils with low permeability, heavy rain and shallow impermeable layer) compared to non-paddy lands, therefore introduced the equation that is most compatible with these conditions. So in this study, steady and unsteady equations were evaluated in estimating space of subsurface drainage for a second crop after rice harvest. Drainage treatments included: six conventional subsurface drainage systems including drainage system with drain depth of 0.8m and drain spacing of 7.5m (L7.5D0.8), drain depth of 0.8m and drain spacing of 10m (L10D0.8), and drain depth of 0.8m and drain spacing of 15m (L15D0.8), drain depth of 1m and drain spacing of 7.5m (L7.5D1), drain depth of 1m and drain spacing of 10m (L10D1), and drain depth of 1m and drain spacing of 15m (L15D1). From the rainfall occurred during the experiment, a three-day rainfall with a mean value of 23.9mm was selected for decision on the best equation. The equation that estimated the drainage space in the above rainfall with the least deviation from the best drainage treatment was chosen as the best drainage equation. The results showed that Ernst- Hooghoudt equation and Bouwer and Van Schilfgaarde equation combined with Hooghoudt equation estimated drainage space with the least deviations from the best drainage treatment (L10D0.8) and were selected as the best equations in the second cultivation season and the Delroix equation was introduced as the weakest equation in the design of subsurface drainage for paddy field in order to provide suitable conditions for the second cultivation.