پديد آورندگان :
حسن زاده، مهدي دانشگاه فردوسي مشهد , شاهرودي، مرتضي دانشگاه فردوسي مشهد - گروه فلسفه و حكمت , شاملي، نصرالله دانشگاه اصفهان - دانشكده زبانهاي خارجي
كليدواژه :
شفاعت , نصرت , ولايت , فضل , معناشناسي
چكيده فارسي :
يكي از مهم‌ترين مفاهيم قرآني، واژۀ «شفاعت» است كه نظر و تدبّر هر انديشمند قرآني را به خود جلب مي‌كند. تمام تلاش‌هاي لغويان، مفسرين، متكلمين و علما، تبيين كننده برخي از لايه‌هاي معنايي آن است. در حالي‌كه تمام مؤلفه‌ها و لايه‌هاي معنايي آن با رويكرد معناشناسانه بررسي نشده است. اين واژه در قرآن كريم، با تشكيل شبكه گسترده معنايي در ارتباط با واژه‌هاي كليدي ديگر مثل نصرت، ولايت و... معنا مي‌شود كه بسياري از مؤلفه‌هاي معنايي آن را بايستي در لايه‌هاي بالاتر جستجو كرد. اين پژوهش با روش معناشناسي توصيفي ـ تحليلي هم‌زماني، تبيين معناي «شفاعت» و استخراج مؤلفه‌هاي معنايي آن را از قرآن كريم پيش‌رو دارد. بررسي آياتي كه واژۀ «شفاعت» در آن به‌كار رفته و آيات مرتبط، اين‌گونه نشان مي‌دهد كه اين كلمه در كاربرد قرآني بر محور جانشيني، با مفهوم نصرت و ولايت، بر محور هم‌نشيني با مفاهيمي مثل نصرت، تأييد، نجات و فضل و بر محور تقابل با مفهوم لعن، حبط اعمال و عذاب شديد در دنيا و آخرت، در يك حوزۀ معنايي قرار مي‌گيرد. كشف مؤلفه‌هاي معنايي «شفاعت» سبب تجلّي بيشتر معارف ناب قرآني براي بندگان حقيقت‌جو، پرهيز از برداشت‌هاي سطحي و گزينشي آيات قرآن كريم و نشان دادن جهان‌بيني خاص و نظام‌مند قرآن كريم است.
چكيده لاتين :
One of the most important notions in the Qur'an is the word “Shafāʽah” (Intercession) that causes the reflection and in-depth pondering of any Qur’anic scholars. Although attempts of philologists, exegetes, theologians, and scholars have been done in order to explain some of its semantic layers, all components and layers of its meaning have not yet been investigated through a semantic approach. Considering its semantic range in the Qur’an, the meaning of this word is extracted in relation to other key words including nuṣrat, wilāyat, etc. that many of its semantic components should be sought in the higher layers. The present research, with regard to the semantic method which is an analytical and accurate study of the text, clarifies the semantic meaning of the word “shafāʽah” and its components in the holy Qur’an. Findings show that the word regarding its succeeded concepts of nuṣrat (helping) and wilāyat (initiatory power), its related concepts of nuṣrat (helping), ta’īd (improving), najāt (saving), and faḍl (virtue), and its opposite concepts of la'n (cursing), ḥabṭ-i ʼaʽmāl (ruining deeds), and severe punishment in the World and the Hereafter, is in a single semantic range. Discovering the semantic components of “shafāʽah” leads to more manifestation of shining Qur’anic notions for true researchers, avoidance of segregated and selective understandings, and showing the specific and systematic worldview of the Holy Qur'an.
