كليدواژه :
احاديث جعلي , نقد حديث , عرضه حديث بر قرآن , علامه طباطبايي , الميزان في تفسير القرآن , البيان في تفسير القرآن
چكيده فارسي :
تخصص و مهارت علامه طباطبايي در تفسير و حديث، روش‌شناسي او را براي يافتن ملاكهاي عرضه بر قرآن در ارزيابي احاديث، داراي اهميت كرده است. در اين مقاله با استفاده از روش توصيفي و تحليلي، به عملكرد علامه در دو تفسير البيان و الميزان مراجعه و با تأمل در نظريات ارائه شده در آثار ديگر ايشان، معيارهاي مورد پذيرش علامه طباطبايي در استفاده از روش عرضه بر قرآن براي ارزيابي احاديث استخراج و روشن شده كه مبناي محوري ايشان در پذيرش روايات تفسيري، يقين‌آور بودن آنهاست و عملكرد ايشان در هر دو تفسير بر اين مبنا تطابق دارد. همچنين روشن شده كه بر خلاف آنچه نسبت داده شده، معيار ايشان در ارزيابي، تنها منحصر در عدم مخالفت احاديث با قرآن نيست، بلكه احاديث را بر اساس موافقت، مخالفت و عدم مخالفت آنها با قرآن ارزيابي كرده و موافق با قرآن را از آنجا كه يقين به صدور آن از معصوم(ع) پديد مي‌آيد، پذيرفته و مخالف به نحو تباين كلي را چون يقين به عدم صدور آنها از معصوم(ع) پديد مي‌آيد، رد كرده و درباره احاديثي كه عدم مخالفت آنها با قرآن ثابت شده، چون يقين به مضمون آنها وجود ندارد، وظيفه مفسر را توقف دانسته است، مگر اينكه در ارزيابي با ملاكهاي ديگر قرينه يقين‌آوري براي رد يا پذيرش آنها پيدا شود. همچنين روشن شده كه مراد از موافقت و مخالفت از نظر علامه طباطبايي، گسترده‌تر از موافقت و مخالفت مضموني است و مراد از قرآن، مفاهيم يقيني، همچون نص، ضرورت ثابت قرآني، سياق و ظهور هستند.
چكيده لاتين :
Allāmah Ṭabāṭabāei's expertise and skill in commentary and hadith caused to the importance of his methodology in finding the criteria of using the Qur’an to evaluate interpretive hadiths. In this article, through referring to Allāmah's operations in his two exegeses of al-Bayān and al-Mīzān, using the descriptive and analytical method, and reflecting on the views expressed in his other works, his accepted criteria of exploiting method of using the Qur'an to evaluate hadiths were extracted and then it was found that his pivotal basis in accepting interpretative hadiths was their being of certainty and his practice was consistent on this basis in both exegeses. It has been also shown that, in contrary to what is attributed to him, his criterion for evaluation was not limited to the fact that hadith must not oppose the Qur’an, but he evaluated hadiths on basis of their congruency, opposition, and non-opposition to the Qur'an and he accepted what approved by the Qur'an, which indicates to a certain suppose of being issued by the Infallible (as), and rejected what opposed to the Qur'an as total variation since it is sure not to be issued by the Infallible (as).
Moreover, he believed that the duty of an exegete about what proved that has non-opposition with the Qur’an and h/she is not sure of their contents, is to stop of consideration, save in cases they are rejected or accepted in evaluating with other criteria. It has been cleared also that the concept of acceptance and opposition in the view of Allāmah, is broader than the contextual acceptance and opposition, as well as, the concept of the Qur’an, is certain concepts such as the text, the permanent Qur’anic necessary, contexts (sīyāq), and appearance (ḍuhūr).
