معيارهاي تمييز وقايع خيال منفصل به‌مدد روش هانري كربن در تذكره‌الاولياء

از دوران قديم همواره گروهي به وجود مراتبي براي عالم معتقد بوده‌اند. عالم خيال منفصل، به‌عنوان عالمي واسطه بين عالم ماده و عالم عقل و البته تحت عناوين مختلف در جهان اسلام مطرح شد. قوۀ خيال نيز قوۀ ميانجي حس و عقل درنظر گرفته شد. از طرفي در ميان ملل مختلف، تجارب ديني و عرفاني‌اي وجود داشته است كه از آن با نام‌هاي متفاوتي مانند كرامات، خوارق عادات و... نامبرده مي‌شود. در ميان صوفيه، اين موضوعات اهميت و بسامد ويژه‌اي داشت؛ به‌طوري‌كه متون متعددي در اين زمينه به يادگار ماند كه تذكره‌الاولياء يكي از آن‌هاست. هانري كربن مستشرقي است كه به كمك مؤلفه‌هاي پديدارشناسي، در برخورد با تجارب عرفاني اوليا، لزوم درك صحيح آن را در موضع دقيقش يعني عالم خيال منفصل، بارها يادآور مي‌شود. پژوهش حاضر در سايۀ نزديك‌شدن بهروش كربن كه همان تأويل يا كشف‌المحجوب است، معيارهايي ارائه مي‌دهد كه در تذكره‌الاولياء به كمك آن مي‌توان خيالي (مثالي) بودن مرتبۀ وقايع را تشخيص داد. يافته‌هاي پژوهش ناظر بر اين است كه معيارهايي مانند زمان قدسي، ارتباط با فرشته، اوصاف لطيف و مثالي و... قادرند مكان صحيح وقوع وقايع مثالي را به مخاطبان متوني نظير تذكره‌الاولياء نشان دهند.