بررسي تطبيقي نظريۀ هوش اخلاقي حضرت علي(ع) در نهج‌البلاغه با نظريۀ فضيلتهاي اخلاقي مشترك اديان(دالسگارد، پيترسون و سليگمن) و اصول هوش اخلاقي(لنيك و كيل)

هدف: هدف اين پژوهش ارائۀ نظريۀ هوش اخلاقي حضرت علي(ع) در نهج‌البلاغه و بررسي تطبيقي آن با نظريۀ فضيلتهاي اخلاقي مشترك اديان(دالسگارد، پيترسون و سليگمن) و اصول هوش اخلاقي(لنيك و كيل) بود. روش: اين پژوهش، كيفي و مبتني بر روش نظريۀ داده‌بنياد بوده و جامعۀ تحقيق، فرمايشات امام علي(ع) در نهج‌البلاغه است. براي جمع‌آوري داده‌ها، مفاهيم مرتبط با هوش اخلاقي، فيش‌برداري و كدبندي و بر حسب ويژگي‌هاي مشترك، دسته‌بندي شد. سپس نظريۀ هوش اخلاقي حضرت علي(ع) ارائه و با نظريۀ فضيلتهاي اخلاقي مشترك اديان(دالسگارد، پيترسون و سليگمن) و اصول هوش اخلاقي(لنيك و كيل) مقايسه شد. يافته‌ها: در نظريۀ هوش اخلاقي حضرت علي(ع)، هوش اخلاقي در سه بعد الهي، درون‌فردي و برون‌فردي ارائه شد. مؤلفه‌هاي هوش اخلاقي در بعد الهي عبارتند از: تقواي الهي، عدم دنياگرايي، يقين، اخلاص و سپاسگزاري؛ در بعد درون‌فردي عبارتند از: خردورزي، تواضع و فروتني، عفت و حيا، صداقت، صبر و شكيبايي و در بعد برون‌فردي عبارتند از: محبت و احترام، همدلي، عدالت و انصاف، ايثار و از خودگذشتگي، بخشش و وفاي به عهد. نتيجه‌گيري: نظريۀ هوش اخلاقي حضرت علي(ع) جامع‌تر از نظريۀ دالسگارد، پيترسون و سليگمن و اصول هوش لنيك و كيل است و بسياري از مؤلفه‌هاي آن از قبيل فضيلت و ارزشهاي تقواي الهي، عدم دنياگرايي، يقين و اخلاص كه پايۀ و اساس ساير ارزشها و اصول هوش اخلاقي‌اند، در نظريه‌هاي مزبور مدّ نظر قرار نگرفته‌اند.