تاريخ‌نگاري انقلاب اسلامي؛ ضرورت‌ها و بايستگي‌ها

Historiography of Islamic Revolution; Necessities and Desirable Grounds

انقلاب اسلامي ايران از مهم‌ترين رويدادهاي اواخر قرن بيستم در جهان، دگرگوني‌هاي گسترده‌اي را در حوزه‌هاي سياسي و اجتماعي ايران به‌همراه داشته است. تاريخ‌نگاري نيز از اين دگرگوني‌ها بي‌نصيب نماند. تاريخ‌نگاري امري مهم، پيچيده و حاصل تعامل آگاهانه ذهن مورخ با واقعه‌ تاريخي است و در هر عصري برخاسته از انديشه‌ها و گفتمان‌هاي نسل معاصر خود است كه در پرتو آن، دوره‌هاي تاريخ‌نگاري‌ متفاوتي شكل گرفته‌اند. چنان‌كه نمي‌توان پذيرفت تاريخ‌نگاري انقلاب اسلامي در سبك، روش و نگرش، ادامه تاريخ‌نگاري عصر پهلوي باشد. آنچه در تاريخ‌نگاري اهميت دارد، شناخت روند رخداد تاريخي، نگرش و تفكر مورخ، پيرامون آن است. به اين خاطر مورخان در تاريخ‌نگاري انقلاب اسلامي و تحليل رخدادهاي تاريخي ضروري است بر مقدمات و بايسته‌هايي در اين امر توجه نمايند تا زمينه‌هاي شكل‌گيري تاريخ‌نگاري جامع و مستندي را فراهم سازند. در اين پژوهش سعي شده است ضمن اشاره به سير تكوين تاريخ‌نگاري انقلاب اسلامي، با روشي تحليلي و مسئله‌محور، مهم‌ترين ضرورت‌ها، بايستگي‌ها و آسيب‌هاي تاريخ‌نگاري نقد و بررسي شود.

IRI, as one of the most important worldly happenings at the last years of the twentieth century, has been followed by great and vast changes in Iran`s social and political fields. an‎d so has been in the field of historiography. Historiography is a notable and complicated subject rising from historian`s active and mental interaction with historical events. In each era, it is based upon its contemporary thoughts and discourses on which different eras of historiography appeared. On this basis, one never views the historiography of IRI as a continuance of Pahlavi`s one. What notable in historiography lies in knowledge of the way in which the historical event happens and historian`s thought of it. It is, therefore, necessary for Historians to note the grounds and desirable conditions in historiography of IRI and in studying historical events to prepare the grounds for a complete and documented historiography. In the paper, it has been tried to study the line in which the historiography of IRI occurred and criticize it.