شناسايي نشانگرهاي ميكروساتليت پيوسته با نواحي ژنومي دخيل در مقاومت به جدايه هاي عامل بيماري پوسيدگي اسكلروتينيايي يقه ساقه در آفتابگردان روغني (Helianthus annuus L.) در شرايط كنترل شده

Identification of Microsatellite Markers Linked with Genomic Regions Involved in Resistance to Basal Stem Rot Disease Isolates in Oily Sunflower (Helianthus annuus L.) under Controlled Conditions

آفتابگردان ‌(.Helianthus annuus L) ‌يك ‌محصول ‌مهم ‌زراعي ‌مي‌‌باشد ‌كه ‌روغن ‌آن ‌ارزش ‌غذايي ‌و ‌اقتصادي ‌بالايي ‌دارد. ‌پوسيدگي ‌پايه‌‌ي ‌ساقه ‌كه ‌توسط ‌قارچ‌‌هاي ‌Sclerotinia sclerotiorum ‌و ‌S. minor ‌ايجاد ‌مي‌‌شود، ‌يكي ‌از ‌بيماري‌‌هاي ‌مهم ‌و ‌مخرّب ‌آفتابگردان ‌است. ‌استفاده ‌از ‌ارقام ‌مقاوم ‌به ‌عنوان ‌مهمترين ‌و ‌موثرترين ‌روش ‌براي ‌كنترل ‌بيماري ‌در ‌نظر ‌گرفته ‌مي‌‌شود. ‌در ‌پژوهش ‌حاضر، ‌ارتباط ‌و ‌پيوستگي ‌بين ‌30 ‌جفت ‌نشانگر ‌ريزماهواره ‌با ‌مقاومت ‌به ‌سه ‌جدايه ‌S. sclerotiorum ‌و ‌سه ‌جدايه ‌S. minor ‌در ‌100 ‌لاين ‌آفتابگردان ‌با ‌استفاده ‌از ‌نرم‌‌افزارهاي ‌Structure ‌و ‌Tassel ‌مورد ‌ارزيابي ‌قرار ‌گرفت. ‌بر ‌اساس ‌30 ‌جفت ‌نشانگر ‌ريزماهواره ‌مورد ‌استفاده ‌در ‌اين ‌مطالعه، ‌ساختار ‌ژنتيكي ‌جمعيت ‌به ‌دو ‌زير ‌جمعيت ‌(2=K) ‌تقسيم ‌گرديد ‌كه ‌نتايج ‌حاصل ‌از ‌رسم ‌بارپلات ‌نيز ‌مؤيد ‌آن ‌بود. ‌در ‌تجزيه ‌ارتباط ‌با ‌استفاده ‌از ‌نرم‌‌افزار TASSEL ‌از ‌طريق ‌دو ‌روش GLM ‌و ‌MLM ‌، ‌به ‌ترتيب ‌14 ‌و ‌12 ‌نشانگر ‌SSR ‌شناسايي ‌شد ‌كه ‌ارتباط ‌معني‌‌داري ‌با ‌نواحي ‌ژنومي ‌كنترل ‌كننده ‌مقاومت ‌به ‌بيماري ‌داشتند ‌و ‌تغييرات ‌قابل ‌توجهي ‌از ‌صفت ‌را ‌توجيه ‌نمودند. ‌شناسايي ‌نشانگرهاي ‌مشترك ‌مانند ‌نشانگر ‌ORS617 ‌براي ‌جدايه‌‌هاي ‌M1 ‌از ‌گونه ‌S.minor ‌و ‌J1 ‌از ‌گونه ‌S.sclerotiorum ‌مي‌‌تواند ‌ناشي ‌از ‌اثرات ‌پليوتروپي ‌يا ‌پيوستگي ‌نواحي ‌ژنومي ‌دخيل ‌در ‌كنترل ‌مقاومت ‌به ‌اين ‌جدايه‌‌ها ‌باشد. ‌به ‌دليل ‌اينكه ‌اين ‌نشانگرها ‌گزينش ‌همزمان ‌مقاومت ‌به ‌چندين ‌جدايه ‌قارچي ‌را ‌امكان‌‌پذير ‌مي‌‌سازد، ‌در ‌برنامه‌‌هاي ‌به‌‌نژادي ‌آفتابگردان ‌جهت ‌انتخاب ‌به ‌كمك ‌نشانگر ‌(MAS) ‌و ‌توليد ‌ارقام ‌مقاوم ‌به ‌بيماري ‌اهميت ‌اساسي ‌دارد.

Sunflower (Helianthus annuus L.) is an important crop that its oil has nutritional and high economic value. Basal stem rot, caused by Sclerotinia sclerotiorum and S. minor, is one of the important and devastating disease of sunflower. The use of resistant cultivars is considered as the most important and effective method to control the disease. In this study, the reaction of 100 oily sunflower lines to three isolates of S. sclerotiorum and three isolates of S. minor was studied. Identification of gene loci associated with resistance to disease was done with markers produced with 30 SSR primers pairs. The results showed that some of sunflower genotypes had well resistant to Sclerotinia disease. Population structure analysis using Structure software identified 2 subpopulations (K=2). Association analysis using TASEEL software with general and mixed linear models (GLM and MLM) identified 14 and 12 loci, respectively that have significant association with resistant genes related to Sclerotinia. ORS617 locus was commonly related to genes associated with resistance to M1 from S. minor and J1 from S. sclerotiorum. The common markers are important in sunflower breeding programs making possible simultaneously selection for several traits and producing resistant cultivars to Sclerotinia disease.