ارزيابي پروژه هاي ساخت بر اساس فاكتورهاي ريسك با استفاده از مدل يكپارچه فرايند تحليل سلسله مراتبي فازي و روش ويكور فازي

Evaluating Construction Projects based on the Risk Factors by using an Integrated Fuzzy AHP and Fuzzy VIKOR Model

برنامه‌ريزي براي مقابله با ريسك و مديريت آن در هر پروژه‌اي از مهم‌ترين قدم‌هايي است كه در ابتداي تعريف پروژه و قبل از شروع كار بايد به آن پرداخته شود. پروژه‌هاي ساخت در محيط پيچيده ديناميكي شروع مي‌شوند و به دليل ارتباط تنگاتنگ بين پارامترهاي پروژه و محيط ناشناخته بيروني با عدم قطعيت و ريسك‌هاي زيادي مواجه مي‌باشند. در اين مقاله به ارزيابي و اولويت‌بندي پروژه‌هاي ساخت بر اساس فاكتورهاي ريسك با استفاده از تلفيق روش‌هاي تصميم‌گيري چند معياره فرايند تحليل سلسله مراتبي و روش ويكور در شرايط فازي پرداخته مي‌شود. به دليل وجود عدم قطعيت‌هاي موجود در داده‌ها از مفاهيم فازي براي مدل‌سازي عدم قطعيت داده‌ها بهره جسته مي‌شود. در اين تحقيق، فاكتورهاي ريسك تأثيرگذار بر موفقيت پروژه‌هاي ساخت با استفاده از ادبيات موضوع و نظرات خبرگان استخراج مي‌شوند. از روش AHP فازي براي تعيين ميزان اهميت فاكتورهاي ريسك و از روش ويكور فازي براي ارزيابي پروژه‌هاي ساخت بر اساس فاكتورهاي ريسك استفاده مي‌شود. نتايج حاصل از پياده‌سازي روش AHP فازي نشان مي‌دهد كه از بين فاكتورهاي اصلي ريسك، ريسك زمان و ريسك هزينه اهميت بالاتري نسبت به ساير فاكتورهاي ريسك دارند. همچنين، ضعف در برنامه زمان‌بندي ساخت‌وساز، فروپاشي (عيب و نقص) ساخت، و قيمت بالاي مناقصه به‌عنوان مهم‌ترين زير فاكتورهاي ريسك شناخته شدند. در انتها، از روش پيشنهادي براي ارزيابي و اولويت‌بندي 5 پروژه ساخت در حوزه راه‌سازي در اصفهان استفاده مي‌شود.

Planning and managing the risks is the first step that should be performed at the start of projects and before doing the works. Construction projects start in a complex and dynamic environment and due to the close relation between the parameters of projects and unknown environment, they face with the uncertainties and risks. In this paper, construction projects are evaluated by combining multi criteria decision making methods, i.e., fuzzy AHP and fuzzy VIKOR. The fuzzy concepts are utilized for modelling the existing uncertainty in data. For doing so, first a comprehensive list of risk factors affecting on the success of construction projects is taken from the literature review. They are customized by the experts’ opinions and then the final risk factors are selected. The fuzzy AHP is used to determine the importance of the risk factors. The results of applying fuzzy AHP show that the risks of time and cost have high weights among risk factors. Furthermore, weakness in the construction schedule, the collapse, and the high bidding price are determined as the high importance sub factors of risk. Finally, the proposed model is applied for assessing and prioritizing five construction projects in the area of road construction in Isfahan, Iran.