بررسي اثر زمان برداشت بر برخي از خصوصيات فيتوشيميايي برگ گياه دارويي كنگرفرنگي (.Cynara scolymus L )

The effect of harvesting time on some phytochemical characteristics of artichoke (Cynara scolymus L.) medicinal plant leaves

كنگرفرنگي (Cynara scolymus L.) گياهي چند ساله از تيره Asteraceae است كه در سراسر جهان جايگاه ويژه‌اي در صنايع داروسازي و غذايي دارد. به منظور ارزيابي برخي خصوصيات فيتوشيميايي برگ كنگرفرنگي در مراحل مختلف رشدي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در اصفهان طي دو سال زراعي متوالي (1394 -1393 و 1394-1395) به اجرا در آمد. تيمارها برداشت برگ در مراحل مختلف رشدي (مرحله رشد رويشي، غنچه دهي و گلدهي) در سال دوم رشد بودند. پس از برداشت ميزان فنل كل (روش فولين سيوكالتيو)، فلاونوئيد كل (روش رنگ سنجي آلومينيوم كلريد)، كلروژنيك اسيد (كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا) و توانمندي آنتي اكسيداني به دو روش قدرت مهاركنندگي راديكال آزاد DPPH و قدرت احياءكنندگي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد خصوصيات فيتوشيميايي و توانمندي آنتي اكسيداني برگ طي مراحل مختلف رشدي از مقادير متفاوتي برخوردار بود به نحوي كه بيشترين مقدار فنل كل (25/76 ميلي‌گرم گاليك اسيد در گرم ماده خشك)، فلاونوئيد كل (28/1 ميلي‌گرم كوئرستين در گرم ماده خشك)، كلروژنيك اسيد(25/2 درصد در ماده خشك)، قدرت مهاركنندگي راديكال آزاد DPPH (34/92 درصد) و قدرت احياءكنندگي (16/2) عصاره برگ در مرحله غنچه دهي مشاهده شد. همبستگي مثبت و معني‌داري بين فنل كل با فلاونوئيد كل و فعاليت آنتي اكسيداني وجود داشت. همچنين رابطه بين كلروژنيك اسيد با قدرت مهاركنندگي راديكال آزاد DPPH و قدرت احياءكنندگي مثبت و معني‌دار بود. با توجه به نتايج حاصله، برداشت برگ كنگرفرنگي در مرحله غنچه دهي به لحاظ دارا بودن ويژگي‌هاي فيتوشيميايي و فعاليت آنتي اكسيداني مطلوب، مناسب‌تر از ساير مراحل رشدي است.

Artichoke (Cynara scolymus L.) is a perennial plant that belongs to the Asteraceae family. It has a special place in the pharmaceutical and food industries all over the world. In order to evaluate some phytochemical characteristics of artichoke leaves at different growth stages, an experiment was conducted by using a randomized complete blocks design (RCBD) with three replications in Isfahan Agricultural and Natural Resources center during two consecutive years (2014-2015 and 2015-2016). In the second year, the leaves were collected at three growth stages: vegetative, heading and flowering in the second year. After harvesting, some quality factors such as their total phenolic content (Folin–Ciocalteu method), total flavonoids (Colorimetric Method of Aluminum Chloride), chlorogenic acid content (HPLC method) and antioxidant activity (DPPH free radical scavenging activity and reducing power) were measured. The results showed that the phytochemical and antioxidant properties of artichoke leaves were different at the three growth stages. The highest amount of phenolic content (76.25 mg GAE g-1 DW), total flavonoid (1.28 mg QE g-1 DW), chlorogenic acid content (2.25 % DM), DPPH (92.34 %) and reducing power (2.16) of methanolic extract was observed in heading stage. There was a positive and significant correlation between total phenolic content and antioxidant activity. Also, the relationship between chlorogenic acid content and DPPH and reducing power was positive and significant. According to the results, the harvesting of artichoke leaves at the heading stage is better than other growth stages due to their favorable characteristics.