نظام‌سازي قرآن‌بنيان؛ چيستي، چرايي و چگونگي

Systematizing on the Basis of Qur'an; Whatness, Whyness and Howness

نظام‌سازي مشترك معنوي براي چهار مصداق نظام‌شناسي در ساحت تكوين، نظام‌يابي در ساحت تشريع، نظام‌سازي در ساحت اعتباريات و نظام‌گزاري در ساحت عيني است. هرچند به معناي خاص ناظر به اعتبارات اجتماعي و سياست‌گذاري عمومي است، ولي به معناي عام دربردارندۀ هر چهار ساحت بوده و قرآن مجيد نيز به عنوان منبع معرفت‌شناسي ديني در ساحات چهارگانه ورود دارد؛ لكن در هر ساحت، به حسب آن ساحت. بر پايۀ تعريف مختار از نظام‌سازي، اگر اين فرايند از يك‌سو ابتنا بر مبادي مستخرج از معارف قرآني نداشته باشد و از سوي ديگر مماس با واقعيت‌هاي اجتماعي نباشد، به جاي حل مسائل واقعي، حلال مسائل كاذب، غيراولويت‌دار و تحميلي از مبادي ديگر معرفتي است. اين انحراف از منابع متقن ديني، از يك طرف عامل توفيق‌نيافتن نظام اسلامي در تحقق اهداف مادي و معنوي خود و درنتيجه تشكيك نخبگان نظام و عامه مردم در هويت انقلابي نظام اسلامي است و از سوي ديگر منجر به استقرار خرده‌نظامات اجتماعي غيرديني و زمينه‌ساز و جاده‌صاف‌كن استبداد، هرچند صغير و استكبار، هرچند بخشي و تشكيل حكمراني سكولار، هرچند بهطور نرم و خزنده، لكن تئوريزه‌شده مي‌شود. آنچه در فرايند نظام‌سازي رخ مي‌دهد، كشف مسائل نظامات و حل آنهاست كه تحقق اين مهم با اتكا به سهگانه منابع، مبادي و مسائل ميسور است؛ توضيح آنكه اين پارادايم (مبادي معرفتي) است كه مسائل و راه‌حل آنها را تعريف ميكند و مبادي معرفتي نيز از منابع كشف مي‌شود، اما بايد توجه داشت حركت ميان اين سه ضلع، حركتي دوراني است، نه خطي.

Systematizing' has four equivocal meanings: knowledge of a system (in the genetic fields), search for a system (in the legislation fields), formation of a system (in conventional matters) and position of a system (in reality). Although the particular meaning of this word is regarding social conventional matters and common policy making, but its general meaning includes all the four [mentioned] fields; and also the Holy Qur'an, as a religious epistemological source, mentions each field accordingly. If the process of systemization, according to my preferred definition, is not based on the bases extracted from Qur'anic knowledge on the one hand and is not compatible with social realities on the other hand, it would solve unreal, non-prior and imposed matters instead of solving real ones. This deviation from substantial religious sources causes failure of the Islamic system in the fulfillment of its material and spiritual purposes and thus makes the elites and the public suspicious of the revolutional identity of the Islamic system; and will lead to the establishment of non-religious social mini-systems and will prepare the situation for autocracy (even though small ones) and hegemonism (although partial) and formation of secular governorship (although calm and slithery but theorized). What is happening in the process of systematization is the discovery of the problems of the systems and their solutions, That This matter done by relying on the Triple matters: sources, foundations and problems; explaining that It is a paradigm ( epistemic foundations ) that defines problems and solutions. an‎d epistemic foundations are also discovered from sources, but the movement between these three sides is a rotational movement, not a linear one.