زيبايي شناسي نسخه چاپ سنگي روضه المجاهدين مختارنامه كتابخانه تبريز

The aesthetics of the lithography of “Rozatol-Mujahedin / Mokhtarnama” at Tabriz Library

بررسي آثار ارزشمند هنر ايراني همواره كمك شاياني در شناخت ويژگي هاي هنر ايران در ادوار مختلف تاريخي داشته است. كتب چاپ سنگي به عنوان يكي از آثار هنري ارزشمند ايراني كه پس از نسخ خطي در ايران رواج يافتند ما را در شناخت مباني فكري مردمان انين سرزمين و ويژگي هاي هنري ادوار تاريخي اين سرزمين كمك خواهد نمود. در اين پژوهش به معرفي و بررسي زيبايي شناختي كتاب چاپ سنگي روضه المجاهدين موجود در كتابخانه مركزي تبريز پرداخته ايم تا از اين طريق به شناخت هر چه بهتر ويژگيهاي موضوعي و ساختاري كتب چاپ سنگي دست يابيم. مي توان گفت در ميان تعداد بيشمار كتب چاپ سنگي موجود در كتابخانه مركزي تبريز با توجه به اهميت موضوعي و كيفيت آثار كتاب روضه المجاهدين/ مختارنامه به سال 1306 ق با موضوعات مذهبي انتخاب و مورد بررسي قرار گرفت. در اين كتاب با رعايت اصول حاكم بر كتب چاپ سنگي چون عناصر رايج در طراحي تصاوير چاپ سنگي كه شامل خط، هاشور و...مي باشد، به بيان جزئيات بصري تصاوير پرداخته شده است. به نحوي كه هر تصوير گوياي به تنهايي موضوع مدنظر را بازگو مي نمايد. كثرت تصاوير و نحوه اجراي ظريف و ريز بينانه و دقيق آنها از يك سو و مهمتر از همه مطابقت متن با تصاوير اين كتاب، آن را در شمار بهترين نمونه هاي باقي مانده از كتب چاپ سنگي قرار داده است.بنابراين اين كتاب به لحاظ تصويري (زيبايي شناسي)و موضوعي اهميت دارد.

Investigating the valuable Iranian artistic works has helped significantly in identification of the Iranian art features in different historical periods. Lithography books have been gained publicity in Iran as the valuable Iranian artistic works after manuscripts that they will aid us in identification of the ideology of the people in this territory and artistic features of historical periods. This research introduces and examined the lithographic book of Rozatol Mujahedin at Tabriz Library in order to specify the content and structural characteristics of the lithographic books. It can be said that among numerous lithographic books at Tabriz Central Library and according to the importance of the subject and quality of the works, Rozatol-Mujahedin / Mokhtarnama in date 1306 hegira with religious subjects was chosen and investigated. In this book, the images visual details have been expressed by observing the principles ruling on the lithographic books such as common elements in drawing the lithographic books images including handwringing and hachure and etc. Thus, each image represents the mentioned subject individually. The multiplicity of the images and their elegant and detailed drawings on one hand and conformity of the text to the images of the book on the other hand have placed this book in the rank of the best examples of remained lithographic books, so it is important in terms of visualization(aesthetics) and content.