بررسي چيستي و جايگاه مباني زباني ـ ادبي در اختيار قرآئات در تفسير مجمع البيان

A Review of the Nature and Position of Linguistic-Literary Principles in Selecting Readings in Majma' al-Bayan

امين الإسلام طبرسي در كتاب «مجمع البيان في تفسير القرآن»، نزول و ابلاغ قرآن را مطابق يك قرآئت مي داند و حتّي يك حرف از قرآن را مشمول ضياع تلقّي نمي كند. او اختلاف در قرآئت را متعلّق به دوره بعد از ابلاغ قرآن مي شمرد و نيز در مواضع اختلاف قرآئات، قرآن و قرآئات را دو حقيقت متمايز نمي داند، بلكه معتقد به وجود علم اجمالي به قرآئت وحياني مي شود و لذا تلاش مي كند تا با اتّخاذ برخي مباني، از جمله برخي مبانيِ زباني ـ ادبي، قرائت وحياني را در اين مواضع به صورتي قطعي تعيين و يا به صورت ظنّي ترجيح بدهد. اين مقاله با در پيش گرفتن روشي توصيفي ـ تحليلي، به استقراي خصوصِ مباني زباني ـ ادبي ياد شده مي پردازد و علاوه بر توضيح عناصر مفهومي آنها، جايگاه استفاده از آنها را نيز از نظر علاّمه طبرسي بيان مي كند و در نهايت به نقد و بررسي مباني ياد شده مي پردازد.

Shaykh Tabarsi believes that firstly the sending down and proclamation of the Qur'an is just based on one reading; secondly he does not consider even one letter of the Qur'an as futile, thirdly, he accounts the reading diversity to appear after the proclamation of the Qur'an, and fourthly, does not regard the Qur'an and the readings as two distinct realities but believes in the synoptic knowledge of the divine reading and tries to definitely determine the divine reading or prefer it via conjecture and through adopting a number of principles including some linguistic-literary ones. Using a descriptive-analytical method, the present research analyzed the characteristics of the aforementioned principles and besides explaining their conceptual elements, states the position of their usage from Shaykh Tabarsi's view and eventually scrutinizes these principles.