عوامل تعيين كنندة مزيت رقابتي صنايع كارخانه اي ايران

Competitive Advantage Determinants of Iranian Manufacturing Industries

بر اساس ادبيات اخير نظري و تجربي تجارت بين‌الملل، ساختار بازار از مهم‌ترين عوامل تعيين‌كنندة مزيت‌هاي رقابتي است. در اين چهارچوب و با توجه به اهميت رقابت‌پذيري بين‌المللي در توسعة تجارت خارجي، مقالة حاضر عوامل تعيين‌‌كنندة مزيت رقابتي صنايع كارخانه‌اي ايران را بررسي كرده است. براي اين منظور، آخرين ريزداده‌هاي تجارت خارجي و ويژگي‌هاي خاص صنعتي صنايع كارخانه‌اي ايران طي دورة زماني 1381- 1389 در سطح تجميع 4 رقمي طبقه‌بندي ISIC پالايش و پردازش شده است. براي اندازه‌گيري مزيت رقابتي از روش سهم پايدار بازار استفاده شده است و سپس در چهارچوب ادبيات نظري و تجربي مزيت رقابتي عوامل تعيين‌كنندة مزيت رقابتي شناسايي و برآورد شده است. نتايج برآورد روش داده‌هاي تابلويي نشان مي‌دهد كه متغيرهاي صرفه‌هاي ناشي از مقياس تمايز محصول و نقش دولت داراي اثر مثبت و معنادار در مزيت رقابتي صنايع ايران‌اند. براساس اين نتايج، به‌نظر مي‌رسد بهره‌گيري از مؤلفه‌هاي ساختار بازار رقابت انحصاري به‌ويژه تمايز محصول و صرفه‌‌هاي ناشي از مقياس به‌هم‌راه حمايت‌هاي منطقي دولت و تأكيد بر مزيت رقابتي به‌جاي صرفاً مزيت نسبي بتواند در بهبود مزيت رقابتي صنايع كارخانه‌اي ايران مؤثر باشد. در اين چهارچوب پيش‌نهاد مي‌شود در توسعة تجارت خارجي به تجارت درون صنعت توجه بيش‌تري شود.

According to the latest theoretical and empirical literature of international trade, the market structure is among the most important industry-specific determinants of competitive advantages. The present paper examines the competitive advantage determinants of Iranian manufacturing industries using a panel data of industries at the 4-digit aggregation level for the period 2002-2010. We employ the constant market share (CMS) method to measure the competitive advantage and use the conventional variables to estimate the determinants of the competitive advantage. The results indicate that factors including the economies of scale, product differentiation, and government policy have positive and significant effects on the competitive advantage of Iranian manufacturing industries. Based on these results, it seems that monopolistic competition structure based on product differentiation and economies of scale as well as proper government protections, and emphasis on the competitive advantage instead of merely comparative advantage may improve the competitive advantage of Iranian manufacturing industries. In this framework, we suggest that more attention should be paid to intra industry trade in developing foreign trade.