مباني نظري اعمال حقوق بنيادين در حقوق قراردادها

Theoretical Basis of the Exercise of the Fundamental Rights in Contract Law

به طور سنتي حقوق بنيادين به عنوان ابزاري براي حمايت از شهروندان در مقابل قدرت دولت تلقي مي شود و حقوق قراردادها به عنوان وسيله تنظيم كننده روابط خصوصي از نفوذ حقوق بنيادين و مفاهيم حقوق عمومي مصون است. اين نگرش سنتي در سال هاي اخير اهميت خود را از دست داده و حقوق بنيادين سايه خود را بر حوزه حقوق خصوصي نيز گسترانده است؛ به طوري كه محاكم با استناد به حقوق بنيادين به مداخله در روابط قراردادي مي پردازند. در اين پژوهش مباني نظري تاثير حقوق بنيادين در روابط قراردادي به روش تحليلي و توصيفي بررسي شده و اين نتيجه به دست آمده است كه از يك سو، حقوق بنيادين به عنوان حق هاي برتر و اصولي هستند كه امكان نقض آن ها چه در حقوق خصوصي و چه در حقوق عمومي وجود ندارد و دولت نيز مكلف به حمايت از اين حق ها در كل نظام حقوق است. از سوي ديگر، به حقوق بنيادين به عنوان ابزاري براي حمايت از طرف ضعيف قرارداد و تحقق عدالت اجتماعي نگريسته شده است. در نظام حقوق ايران با توجه به برتري قانون اساسي و حقوق بنيادين تضمين شده در آن و همچنين ماهيت حكمي داشتن اين حقوق، اشخاص خصوصي نمي توانند در روابط قراردادي خويش حقوق بنيادين را نقض كنند و ماده 959 قانون مدني نيز امكان اعمال حقوق بنيادين در روابط قراردادي را تسهيل مي نمايد.

Traditionally, fundamental rights were considered as an instrument for protecting citizens against government, and contract law was considered as a regulating instrument for private relations, without influence of fundamental rights and concepts of public law. This traditional idea has become less significant in recent years and fundamental rights have been influencing private law. So that, courts interfere in contractual relations by referring to fundamental rights. This study investigates theoretical principles of effect of fundamental rights on contractual relations. A descriptive analytical approach is adopted in this study. Results indicate thatfundamental rights have been treated as superior rights based on which other rights are interpreted and exercised. In other words, fundamental rights are inviolable principles, both in private law and public law, and the government is required to support these rights in entire its law system. On the other hand, fundamental rights are considered as instruments to protect the weak party in a contract and realization of social justice. In the Iranian civil law, in accordance with the constitution and fundamental rights guaranteed therein, as well as the rule of law of these rights, private individuals can not violate fundamental rights in their contractual relationships and Article 959 of the Civil Code also permits the implementation of fundamental rights in contractual relationships.