ماهيت «روش» و «رويكرد هندسي» و ارتباط آنها با محتواي انديشه در فلسفه اسپينوزا

The Essence of “Method” and “Geometrical Approach” and Their Relation to the Content of Thought in Spinoza’s Philosophy

اسپينوزا، فيلسوف عقل­ گراي قرن هفدهم، به تبع سلفش دكارت قائل بود كه با منطق ارسطويي و قياس اقتراني صرف نمي‌توان در حوزۀ علم و فلسفه به يقين لازم دست يافت. از اين­رو رياضيات و به­طور خاص هندسه را سرمشق تفكر فلسفي خود قرار داد و در كتاب اخلاق، انديشه‌هاي نهايي خود در حوزۀ متافيزيك و انسان‌شناسي فلسفي را در قالبي اقليدسي و با روشي تركيبي و تكاملي نظم بخشيد. اسپينوزا همچون دكارت، اما به ­صورتي ضمني، بين «صورت بيان» و «محتواي روش» تمايز قائل شد و برخلاف دكارت شكل تركيبي را با محتواي انديشه خود، كه از معلول به سوي علت چينش يافته بود، سازگارتر يافت و نظام فلسفي‌اش را با توجه به اين سازگاري بين شكل بيان (تركيبي-اقليدسي) و روش (كل‌گرايانه-تكاملي) و محتواي تفكر عرضه كرد. در اين مقاله ماهيت و محتواي اين وام‌گيري‌ ها و ارتباط‌ ها‌ بررسي شده و روش آن نيز مبتني بر تحليل فلسفي متن و بر اساس ساختار تفكر اسپينوز است.

Benedict Spinoza the rationalist philosopher in 17th century following of Descartes said evidently in his books that certainty can’t be attained by Aristotelian logic and deductive reasoning alone. Because of this presupposition, he took mathematical and especially geometrical form of expression as the ideal model for his philosophical thinking and in Ethics regulated his final thoughts in the fields of metaphysics and philosophical anthropology in Euclidian form and synthetic-evolutional method. Spinoza incidentally recognized as Descartes, division between the form of expression and the method itself and in contrast by Descartes, accepted the Euclidian and synthetic form and found it more compatible with his content of philosophy. In this article, has been spoken about Spinoza’s conception of method, form of expression and their relation with the content of his philosophy. The method in this is based on philosophical analysis based on Spinoza’s Works and the structure and totality of his Philosophy