كليدواژه :
پيشگيري رشدمدار , زنگ دايره , عدالت ترميمي , ميانجيگري
چكيده فارسي :
دانش‌آموزان در مدرسه، از فرهنگ‌ها و خانواده‌هاي مختلف، در حال جامعه‌پذيري براي ورود به جامعۀ بزرگ‌تر هستند، از‌اين‌رو، بروز اختلاف ميان آن‌ها كه گاه به ارتكاب جرم نيز منجر مي‌شود، امر اجتناب‌ناپذيري است. افزون بر اين، تغييرات جسماني و رواني مختصِ دوران بلوغ در مقاطع راهنمايي و دبيرستان بر بروز رفتارهاي آسيب‌زا مانند زورگويي (Bullying) و انواع رفتارهاي خشونت‌آميز عليه ساير دانش‌آموزان و حتي آموزگاران، خسارت به اموال، ضرب و جرح، مصرف مواد مخدر، سرقت و غيره تأثيرگذار است. نكتۀ ديگر اينكه با توجه به ويژگي‌هاي خاصِ كودكان و آسيب‌پذيري آن‌ها، انتخاب شيوه‌هاي مناسب براي برخورد با ناهنجاري‌هاي آن‌ها از اهميت بسزايي برخوردار است. نظر به پُرمخاطره بودن و يا ناكارآمدي شيوه‌هاي قضايي و يا صرفاً تنبيهي نسبت به حل مسئلۀ خشونت و ساير مشكل‌ها در مدارس، سازوكارهاي عدالت ترميمي در اين زمينه مي‌تواند راهگشا باشد. آموزه‌هاي عدالتِ ترميمي در مدارس، شامل برگزاري برخي حلقه‌هاي صلح مانند زنگِ دايره (Circle) دوره‌هاي آموزش حل تعارض به دانش‌آموزان و آموزگاران، ميانجيگري همسالان و غيره نقش مهمي در حل مسالمت‌آميز اختلاف‌ها و پيشگيري از مزمن شدن انحراف يا بزهكاري دارد. از‌اين‌رو، در مقالۀ حاضر تلاش بر اين است تا ضمن بيان مباني و شيوه‌هاي ترميمي در مدرسه با تأكيد به برخي مطالعات ميداني انجام‌شده در اين خصوص، با شيوه‌اي تطبيقي، به‌ويژه با تأكيد بر رويۀ فرانسه و ايران، به اهميت آن در كاهش تعارض‌ها و نقش آن در پرتو رويكرد پيشگيري رشدمدار بپردازد و به اين پرسش‌ها پاسخ داده شود كه با الهام از رويۀ ساير كشورها، ظرفيت‌ها و چالش‌هاي استفاده از اقدام‌هاي ترميمي در ايران چيست و چه راهكارهايي براي ترويج فرهنگ ترميمي- و نه تنبيهي- در مدارس وجود دارد؟ گفتني است يافته‌هاي پژوهش حاضر مبتني بر مطالعۀ نظري و مصاحبه با مديران مدارس ابتدايي، متوسطۀ دورۀ اول و دوم، مشاوران يا معاونان پرورشي، والدين ميانجيگر و برخي دانش‌آموزان شهرهاي كرج و تهران به عنوان هميار مشاور يا «صلح‌بان» است. همچنين براي درك ملموس اجراي طرح ميانجيگري در معدودي از مدارس، رويۀ برخي از آن‌ها كه به برگزاري «زنگ دايره» و «صلح‌بان» در زنگ تفريح اقدام مي‌كنند، مشاهده و سپس يافته‌ها به شيوه‌اي كيفي، توصيف و با وضعيت مدارس كشورهايي مانند فرانسه نيز مقايسه شده است.
چكيده لاتين :
Students from different cultures and families develop sociability at school to enter a bigger society. Thus, the occurrence of conflicts among them, which can result in committing crimes at times, is inevitable. In addition, physical and psychological changes special to the teenage years at high schools and middle schools can affect the occurrence of traumatic behaviors such as bullying, different kinds of violent behaviors against other students or even teachers, damage to property, assault and battery, drug taking and theft. Therefore, restorative justice trainings at schools through holding peace circles, like Circle, training courses for students and teachers for solving conflicts and peer mediation can play a great role in resolving disagreements peacefully and preventing deviations and delinquencies from becoming chronic. It should be noted that the writers, using oral data obtained through a series of problem-solving interviews with advisers, students, parents, and activists in this field, and observation in a qualitative manner and a sample of the research to which It will also highlight the status of Iranian school and countries like France. Also, to have an accurate perception of the mediation plans in some schools, the procedures in two elementary schools in Tehran, in which the “Zang-e Dayereh” (The Hour of the Circle) and “Solhban” (Peacekeeper) programs were run, were observed and the findings were described and analyzed using qualitative method.
