تبيين اصول فقهي حاكم بر قراردادهاي سرمايه‌گذاري در صنعت بالادستي نفت و گاز ايران

The Explanation of Principles Governing Upstream Petroleum Contracts in Iran according to Shia Islamic Jurisprudence

بهره برداري از ذخاير عظيم نفت و گاز مستلزم جذب سرمايه گذاري هاي هنگفت است. در قراردادهاي بالادستي صنعت نفت و گاز ايران در راستاي اجراي پروژه هاي بالادستي تا به حال درصدد جذب سرمايه گذاري خارجي و تعامل با شركت هاي بين المللي نفت و گاز بوده اند. اين قراردادها همواره دست خوش تغييرات بوده و اخيراً بحث طراحي قراردادهاي جديد مطرح شده است. نظام حقوقي حاكم چارچوب هاي بهره برداري از منابع نفتي در قالب قراردادها را تعيين مي نمايد. با كاوش در فقه اماميه نيز خطوط قرمز حاكم بر انعقاد قراردادهاي نفتي قابل ترسيم هستند به گونه اي كه عدول از آن ها امكان پذير نباشد. در اين پژوهش تحليلي توصيفي كه گردآوري داده هاي آن به روش كتابخانه اي صورت مي گيرد، با مراجعه به منابع معتبر فقهي و نظرات فقهاء عظام الزامات فقهي مورد نظر شناسايي شده اند. در واقع اصول مستخرج حاكم بر قراردادهاي بين المللي نفتي، اصول و شرايطي است كه به صورت چارچوب و الزامات كلان بر اين قراردادها حاكم بوده و خطوط قرمز و جهت گيري هاي اصلي سياستگذاري را مشخص مي كنند و شرايط عمومي قراردادها محل بحث نيست. اصول فقهي مورد نظر عبارتند از: قاعده نفي سبيل، قاعده مصلحت، حفظ مالكيت نفت و گاز، عدالت بين نسلي و حفظ محيط زيست.

This article is a study of upstream petroleum contracts from Shi´a Islamic jurisprudence perspective. The article establishes that it is possible to define principles governing upstream contracts according to Shi´a Islamic jurisprudence and analyze them in the realm of petroleum industry. These principles are considered as the red lines in the conclusion of foreign contracts. The principles studied in this paper are: principle of negation of the way, expediency principle, preservation of oil and gas ownership, intergenerational justice, protection of the environment (principles of no harm and no waste