تعهدات حقوق بشري و شركتهاي فراملي با تأكيد بر رويكرد شوراي حقوق بشر

Human Rights Obligations and Transnational Corporations with Emphasis on Human Rights Council Approach

شركت‌هاي فراملي يكي از بازيگران اصلي سياسي، اجتماعي و اقتصادي دنياي معاصر هستند. اين شركت‌ها افزون بر دستاوردهاي مناسب و مطلوبي كه در عرصه‌هاي مختلف به‌ جا گذاشته‌اند، آسيب‌هايي به‌ ويژه در حوزۀ حقوق بشر رقم زده‌اند. اين موضوع به يك مسئلۀ اختلافبرانگيز در حوزۀ حقوق بينالملل بشر منجر شده است كه آيا شركتهاي فراملي تعهدات حقوق بشري دارند؟ در پاسخ به اين پرسش، دو رويكرد اصلي شكل گرفته است؛ نخست، رويكرد اخلاقي كه معتقد است حقوق‌ بشر به‌‌ عنوان تعهدات بنيادين اخلاقيِ ازپيش موجود، به همه موجوديت‌ها ازجمله شركت‌هاي فراملي قابل انتساب است. دوم، رويكرد نهادي كه مي‌گويد حقوق ‌بشر همان حقوقي است كه در اعلاميۀ جهاني حقوق بشر و اسناد بين‌المللي بعدي آمده است و اينكه دولت‌ها متعهدان اصلي در قبال حقوق بشر به‌ شمار مي‌آيند. به اعتقاد رويكرد اخير، عدم انتساب مستقيم تعهدات حقوق بشري به شركت‌هاي فراملي، روش مناسب‌تري براي صيانت از حقوق بشر است. اين مقاله با ارزيابي هر دو رويكرد و همچنين توجه به اسناد شوراي حقوق بشر چنين نتيجه‌گيري مي‌كند كه اگرچه شركت‌هاي فراملي تعهدات حقوق بشري دارند، اما همچنان اين دولت‌ها هستند كه متعهد مستقيم تعهدات حقوق بشري به‌ شمار مي‌آيند.

Transnational Corporations (TCs) are one of the principal participants in the political, social and economic contemporary world. These corporations have put out desire and appropriate achievements, as well as harmful disorders in human rights domains. The latter has led to the disputed problematique in international law. Have TCs any human rights obligations? In response to this question, two main approaches have formed: The first is the ethical approach which argues that human rights as a priori fundamental ethical obligations are assignable to all entities including TCs. The second is institutional approach which says human rights are those rights that have listed in Human Rights Declaration and subsequent international instruments and contemplates that states are principal duty bearers towards human rights obligations. According to the recent approach, the lack of direct assignment of human rights obligations to TCs is a more appropriate way to protect these rights. This article examines both approaches as well as attention to the documents of the Human Rights Council which has produced many documents in this respect and concludes although TCs have human rights obligations but still the States are being considered direct duty bearers towards human rights obligations.