آسيب‌شناسي قرض‌الحسنه در نظام بانكي ايران براساس قواعد بانكداري اسلامي

A Critical Examination of Qard Al-Hasan Contract in Iranian Banking System Based On Islamic Banking Rules

يكي از مهم ترين تفاوت هاي نظام مالي اسلامي با نظام مالي متعارف، جايگاه مهم و والاي انگيزه هاي معنوي در كنار پذيرش انگيزه هاي مادي و سودطلبانه است. در واقع، فرهنگ غني اسلامي با پرداختن به انگيزه هاي معنوي، درصدد تنظيم رفتارهاي اقتصادي در جهت رفع نيازهاي اقتصادي و اجتماعي است. يكي از جلوه هاي اين فرهنگ، در مفهومي همچون قرض الحسنه متبلور شده است. امروزه يكي از عقود پركاربرد در نظام بانكي كشور، عقد قرض الحسنه است. اين عقد هم در بخش تجهيز منابع و هم در بخش تخصيص منابع مورد استفاده نظام بانكي ايران قرار دارد. با مروري بر متن قرارداد و عمليات اجرايي بكارگيري عقد قرض الحسنه در نظام بانكي كشور، متوجه چالش هايي فقهي - اقتصادي خواهيم شد. اين مقاله سعي دارد ضمن تبيين چالش هاي موجود راهكارهايي را جهت تقليل چالش ها بيان نمايد.

One of the important differences between Islamic finance system and conventional finance system is sublime station of spiritual motivation apart of material motivations. Indeed, the rich Islamic culture by attention to spiritual motivation, tries to adjust the economic behaviors for covering of economic and social demands. Qard al-hasan can be one of these indications of the Islamic culture. Nowadays, Qard al-hasan contract is one of the useful contracts in Iranian banking system that is used in mobilization and allocation of funds. This research tries to explain some Jurisprudential and economic challenges in the text and operations of Qard al-hasan contract in Iranian banking system. Eventually, this research suggests solutions for decreasing of these challenges.